Ìcf^°þSÉË R À¬Øþ¦ÉAÌ@Ø ~ÉÀ°S
¦É½ÉAÌ ÞÉr @ØÀÌS ~ÉTmvɦɻT ÀËÀ@Ø—jZÉÀS ©ÉJÌ ®öÞÉif c^ΨÀ°Ì TÀoF AaÀUS ´qUÀöUüT åý¨®
gFÉS ~ÉÀ°S-jÌ cFA½Lª AaU cñT¨Zf, TkU© SfA©cÉ°f | ©ÉJÌ AcKÀÝ ~ÉÀUÉO@ØÌÉ vUmvÀÝÌ* ®ÀÊ ©ÉJÌ SÉSÉ ®É°prF UQØ @ØÀÌÀaS | cñ AXªoÉ R cÉ°ÉS¨cÉÀ°Ì ÞÀÌ 1922 ®ÉÀU A©AS ÀÌÉTÉS @ØFÉËAU@Ø oÀT» ÀsÉw°ÉS @ØÀÌS |
ÀsMcÀS À°Àr R À°ÀrÌ cÉqÀÌ ©ÉJÌ ZFÉA© AaU TkU© ~É°r»cÉ°f ®ÉTÉAB@Ø oÉÌHÉÌ cÉö@Ø, A@ا nØÀT A©AS ®ÉAöA©F@Ø AöÀ®Àcq ÞAÌAO© öÀÝ RÀiS | ©ÉJÌ ®cÀOÀÝ ÞAÌAO© ÌOSÉ öU j@ØAv ´ÞSFÉ®
ÞþËT BfcÀS ~ÉÀ°S Aö^°¨ °r»ÀSÌ XªÉÌÉ, AcÀrK© ©ÉÌ ~ÉLëÉÌ oÉÌHÉÌ XªÉÌÉ AcÀrKgÉÀc ÞþgÉAc© öÀÝAaÀUS | ÞAÌH© BfcÀS A©AS ÞþÀvmvÉxv ÀËÀ@Ø ÀÌÉTÉS @ØFÉËAU@Ø öÀÝ sÉS |
~ÉÀ°S jq SfA©ÀcÉo Às À@ØcUTÉn ÀUZÉÌ TÀoF A°ÀÝ Þþ@ØÉr @ØÀÌÀaS ©Éq SÝ | ~ÉÀTAÌ@ØÉS ÀUZ@Ø ÀöSAÌ À¦Ag¦ ÀËÉÀÌÉ-Ì ~É°Àr» ~S¨ÞþÉAH© öÀÝ ©ÉJÌ RÝÉÀ\¦S (1854)-jÌ ~É°Àr» ´«Ì öUFÉÀÐÌ cÉ®ÉT ÞþÀ°Àr j@ØAv ®TcÉÝ ®eW ÞþA©¤É @ØÀÌAaÀUS A©AS—©ÉÌR SÉT A°ÀÝAaÀUS RÝÉÀ\¦S | jZÉS@ØÉÌ ®°®FÌÉ ASÀBÀ°Ì ÞþÀÝÉBSfÝ ABAS®Þn sËÉ®¯ºc ASÀBÌÉq Þþm䨩 @ØÀÌ ASÀ©S, ®@ØÀU ®Tmä °þcF ®TÉS gÉÀw gÉw @ØÀÌ ASÀ©S | ~ÉÀ°S ASÀB BfcSsÉnÉÌ Às TÉÀS ~gFmä AaÀUS ©ÉÌ ÀOÀÝ ~ÀS@Ø AS²ð TÉÀS BfcS @ØÉvÉÀ©S jZÉÀS |
qeÀÌAB wf©ÉµAU ÞÉi @ØÀÌ ~ÉÀ°S Ìcf^°þSÉÀËÌ gÀ½ ÞAÌH© öS | A©AS Ìcf^°þSÉËÀ@Ø ÀUÀZS (28 B¨UÉq 1912) :
(ÌAcBfcSf, ZÐ 6, Þp. 126 ÀËÀ@Ø ~SkA°©)
jq ÞnAcASTÀÝÌ ¬ØÀU ´gÀÝÌ TÀoF j@Ø °fW»mÏÉÝf c^Ψ©ÉÌ ®knÞÉ© öÝ | ¦É: ~ÉÀ°SÀ@Ø ÀUZÉ Ìcf^°þSÉÀËÌ AOAiæAUÌ AUAÞAOn rÉA^äASÀ@Ø©ÀSÌ Ìcf^°þgcS ®ewþÀö ÌÀÝÀa | Ìcf^°þSÉË ©ÉJÀ@Ø ÀUÀZS, ~S¨cÉÀ°Ì cFÉÞÉÀÌ A©AS ¬Øå®-mvþFÉeRÀÝBÀ@Ø ÌÉAB @ØÌÉÀcS, ~ÉÀÌÉ ÀUÀZS q´ÀÌÉÞ ©FÉw @ØÌcÉÌ ~ÉÀw ©ÉJÌ ®ÀÊ À°ZÉ öRÝÉÌ ®¯ºÉcSÉÌ @ØËÉ | ¦É: ~ÉÀ°S ©ÉJÀ@Ø ÔA¦ÝÉÌ À¬ØþÐÕ ®À²cÉoS @ØÀÌ AOAi À°S, ´«ÀÌ Ìcf^°þSÉË ©ÉJÀ@Ø °fW» R ~ÉÀcwÞkH» AOAi ÀUÀZS | ©ÉJÌÉ ÞþÉÝ ®TcÝ®f, ~ÉÀ°S j@Ø caÀÌÌ cÀ¦ÛÉ | ~ÉÀ°SÀ@Ø ÀUZÉ j@ØAv AOAi ÀËÀ@Ø ©ÉJÌ ÞþA© Ìcf^°þSÉÀËÌ TÀSÉgÉcAv ~ÉTÌÉ ~S¨TÉS @ØÌÀ© ÞÉAÌ :
~ÉAT jZÀSÉ ¦É½ÉÀÌÌ öÉ© ÀËÀ@Ø ASyâpA© ÞÉqAS—©É aɦÛÉ ~ÉTÉÌ ÞÀÌÌ @ØAc©ÉÌ cqAv ÀcÀÌÉÀc, ~ÉTÉÌ c½p©ÉæAUR cq ~É@ØÉÀÌ Þþ@ØÉAr© öÀc—jq ®ÀcÌ cFcmÏÉ @ØÌÀ© cFmä öÀÝ ~ÉAa | ¬ØÀU ~ÉvÀ@ØR ~ÉAa qeUÀÐ | q´ÀÌÉÞ TöÉÀ°ÀrÌ Às®c À°ÀrÌ @ØËÉ cqÀ© ÞÀ¦ÛAa À®q ®c ~¡ÀU gþTH @ØÌcÉÌ cÉ®SÉ ~ÉTÉÌ ´°wþ öÀÝ ´ÀiÀa, A@ا BÉAS SÉ ÀÞÀÌ ´ic A@ØSÉ | @ØÉÌH ~ÉTÉÌ Þ¨n R Þ¨ncok ~ÉTÉÌ ®ÀÊ OÀUÀaS, jce ~ÉÞSÉÀ°Ì À°Àr gþTH @ØÌÉ ~ÉTÉÀ°Ì ÞÀQØ cÀ¦ÛÉq cFÝ®ÉÀÞQØ |
c^Ψ ~ÉTÉÀ@Ø AcrÂÉ® @ØdS, ~ÉTÉÌ Y°Ý ~ÉÞSÉÀ°Ì ÞþA© oÉAc© öÀha A@ا ~ÉAT ASdÞÉÝ öÀÝ cÀ® ~ÉAa | ~ÉÞSÉÌ ®ÀÊ Às gÉKÉÝ ~ÉTÉÀ@Ø @ØËÉ cUÀ© öÀc À® ~ÉTÉÌ ASÀBÌ gÉKÉ SÝ | ~ÉTÉÌ TÀoF Àrþ¤ sÉ ~ÉÀa ©É ~ÉAT wÉÀS Þþ@ØÉr @ØAÌ—SÉ, ~ÉAT Þþ@ØÉr @ØAÌ cUÀ© ÞÉAÌ SÉ—©É ASÀB ASÀBq ÀcAÌÀÝ ~ÉÀ® | ~ÉTÉÌ ~A©BÉwA©@Ø TS, sÉ À®M^°Às»Ì TÀoF A°ÀÝ ~ÉÞSÉÀ@Ø Þþ@ØÉr @ØÀÌ, ©É ~ÉTÉÌ rÉ®ÀSÌ ~©f©—~ÉTÉÌ ®ÉoÉÌH cFA½Lª ~SF ÀUÉÀ@ØÌ ®ÉTÀS Accþ© R UA¿B© öÀÝ ËÉÀ@Ø | ~ÉTÉÌ ÞþÉÝq TÀS öÝ, ~ÉAT ÀsS j@ØAv cÉJAr—cÉJAr @ØËÉ cUÀ© ÞÉÀÌ SÉ, A@ا ¬Ø¨J Þ¦ÛÀU wÉS ÀwÀÝ RÀi | ~ÉTÉÌ cqÀ© jq @ØËÉAv ~ÉÞAS ASEOÝq UQØ @ØÀÌÀaS ; ~ÉTÉÀ°Ì sZS ®ÉQØÉl öÀc ~ÉAT ASÀBÀ@Ø @ØZÀSÉq ~ÉÞSÉÌ ®ÉTÀS ÀTÀU oÌÀ© ÞÉÌc SÉ—Þþ°fÀÞÌ À°ö À©É ~^Î@ØÉÌ, ©ÉÌ À@ØÉÀSÉ ASBmª gÉKÉ ÀSq—gÉKÉ ~ÉÀa èo¨TÉn ©ÉÌ ~ÉÀUÉÌ |
À°ZÀ© ÞÉAha ~ÉTÉÌ ~ÀS@Ø c^ΨUÉg öÀÝÀa sÉÀ°Ì ®ÀÊ ~ÉTÉÌ @ØZÀSÉ À°ZÉ öÀc SÉ—A@ا ~ÉAT ©ÉJÀ°Ì ®ÀÊ ATAU© öÀ© ÞÉAÌ ~ÉTÉÌ DrÂÀÌÌ TÀoF—~ÉTÉÌ A°ÀSÌ ´ÞÉ®SÉÌ TÀoF A°ÀÝ ~ÉAT ©ÉJÀ°Ì @ØÉÀa ~ÉTÉÌ @Øp©Ú©É R gÉÀUÉcÉ®É ASÀc°S @ØÀÌ A°q |
AS©É^ä ~ÉÞSÉÌ
Ìcf^°þSÉË iÉ@بÌ
(TkU ÞÉШAUAÞÌ ÞþA©AUAÞ : Ìcf^°þgcS, rÉA^äASÀ@Ø©S |
A®ÀUÀåv¦ ÀUvÉ®» ~c Ìcf^°þSÉË ÀvÀwÉÌ, Þp. 122 ÀËÀ@Ø ~SkA°©)
(ÌAcBfcSf, ZÐ-6, Þp. 425 ÀËÀ@Ø ~SkA°©)
~ÉÀ°S-jÌ @ØÌÉ wf©ÉµAUÌ-Ì ¦ÉO ~S¨cÉ° Þþ@ØÉAr© öÝ 13 SÀg²cÌ 1913 ©ÉAÌÀZ, ÀsA°S Ìcf^°þSÉËÀ@Ø ÀSÉÀcU Þ¨ÌmâÉÌ À°RÝÉÌ @ØËÉ ÀWÉAK© öÀha | ÞÌc©f» °r caÀÌ (1913-23) A©AS nØTÉ^ªÀÝ ~S¨cÉ° @ØÀÌS ° wɦ»SÉÌ, RÝÉS öÉÀÐþ¦ ÀÞÉÀÝTü® ~c @ØcfÌ, ° ÀnØÀ®xv TkS, ®ÉoSÉ (2 ZÀÐ); AOnÉ; QبAo© ÞÉKÉH (w\Þ®ewþö: °¨q ZÀÐ); WÀÌ cÉqÀÌ; ° A¬Ø´ABAvg; jce ÀvÀwÉÀÌÌ À°r ÀËÀ@Ø SÉÀT Aa^ðÞn ÀËÀ@Ø AScÉ»AO© ~er | À@ØÉËÉRq A©AS ~ÉQØAÌ@Ø ~S¨cÉ° @ØÀÌSAS, gÉcÉS¨cÉ° @ØÀÌÀaS ; cqæAU ÀcAÌÀÝÀa ÀaÉv ÀaÉv, ®¨^°Ì ÀOöÉÌÉÝ—jq cÉÀÌÉAv ®¨°prF cq ©ZS öUFÉÀÐÌ ®Tmä cqÀÝÌ À°É@ØÉÀS A@ØSÀ© ÞÉRÝÉ Às© | AcÞ¨U BSAÞþÝ©É ~B»S @ØÀÌAaU cqæAU, À@ØÉÀSÉ À@ØÉÀSÉAv ~ÉBR Acmëp© öÝAS—~^ä© wf©ÉµAU R @ØcfÌ Þ¨ST¨»A°þ© öÀÝÀa 1950 jce 1957 ®ÉÀU (Ìcf^°þ-B^ër©cK» Þs»^ä ®TÀÝÌ AöÀ®c) |
°fW»@ØÉU ¦É. ~ÉÀ°S-jÌ ®ÀÊ Ìcf^°þSÉÀËÌ c^ΨLªÞkH» ÞncFcöÉÌ öÀÝÀa | TÉÀI TÉÀIq A©AS Ìcf^°þSÉËÀ@Ø öUFÉÀÐ ~É®À© ~S¨ÀÌÉo @ØÀÌ ÞÉiÉÀ©S | Ìcf^°þSÉÀËÌR sÉcÉÌ qÀha AaU SÉ ©É SÝ, ÀsTS, ÞþËT AcrÂs¨Xo ~É̯º öcÉÌ Ai@Ø ~ÉÀw j@ØAv AOAiÀ© A©AS AUZÀaS (13 B¨UÉq 1914) :
(ÌAcBfcSf, ZÐ-7, Þp. 23 ÀËÀ@Ø ~SkA°©)
q´ÀÌÉÀÞÌ TöLLª R ´°ÉÌ©ÉÌ Às qA©öÉ®, À® A@Ø j@ØvÉ w\Þ@ØËÉ TÉn ? SÉA@Ø ©ÉÌ TÉSc©ÉÌ jq ~ÞTÉÀSÌ Þ¨µfgk© öÀÝ RicÉÌ AÞaÀS ~SF À@ØÉÀSÉ ÀwÉÞS @ØÉÌH ~ÉÀa ? Àö ~ÉTÉÌ c^Ψ, jq AcÞ¨U °¨A°»ÀS ~ÉTÉÌ Y°Ý ~ÉÞSÉÌ ÞþA©q oÉAc© öÀha, @ØÉÌH ®Twþ q´ÀÌÉÀÞ ®ÉTÉSF Às @ØBS TÉS¨K ~ÉÀaS sÉJÌÉ jq °¨P°»cÀ@Ø ©ÉÌ Ar@ئۮÀT© ´lÞÉvS @ØÌÀ© ÀOÄÉ @ØÌÀaS, ~ÉÞAS ©ÉJÀ°Ì ~SF©T |...
(ÌAcBfcSf, ZÐ-7, Þp. 450-51 ÀËÀ@Ø ~SkA°©)
(TkU ÞÀnÌ ÞþA©AUAÞ : Ìcf^°þgcS, rÉA^äASÀ@Ø©S |
ÌAcBfcSf, ZÐ-7, Þp.461 ÀËÀ@Ø ~SkA°©)
öUFÉÀÐ Ìcf^°þSÉËÀ@Ø sÀËÉAO© ®eco»SÉ BÉSÉÀSÉÌ BSF j@ØAv @ØATAv wiS @ØÌÉ öÀÝAaU ; jÌ rÉZÉ Acmäp© öÀÝAaU SÉSÉ röÀÌ | @ØATAvÌ @ØÉs»AScÉ»öf ®²ÞÉ°@Ø ÀÝÉÀ® AgÀwÀgÀSÉ BÉASÀÝAaÀUS, öUFÉÀÐÌ SÉSÉ mÏÉÀS c®cÉÀ®Ì BSF ~ÀS@ØæAU cÉA¦Û ©ÉJÀ°Ì BSF ASA°»Ä @ØÀÌ ÌÉZÉ ~ÉÀa, ~ÉÌ ®fTÉÀ^äÌ ÀmvrÀS A©AS ASÀBq ´ÞAmÏ© ËÉ@ØÀcS sÉÀ© è\@Ø-@Ø©»pÞÀQØÌ ©\UÉA®Ì öÝÌÉAS ©ÉJÀ°Ì mÞr» SÉ @ØÀÌ | ÌÉ© À°¦ÛvÉÌ ®TÝ ÀvþS ~ÉTmvɦɻT-j ÀÞMJaÝ | ©ÉJÌ ~É®ÉÌ ®ecÉ° À@ØÉËÉR ÞþOÉÌ @ØÌÉ öÝAS, ¬ØÀU ÀmvrÀS Ag¦Û AaU SÉ ; ©Àc ¦É: À¬Øþ¦ÉAÌ@Ø gFÉS ~ÉÀ°S ´ÞAmÏ© AaÀUS | ÌËf^°þSÉË ©ÉJÌ ¦ÉÀÝAÌÀ© AUÀZÀaS, ©ÉJÌ T¨Z À°ÀZ TÀS öAhaU ~ÉÀÝÉB@ØÀ°Ì cFcmÏÉÞSÉÝ A©AS Z¨Ar öSAS—©Àc A©AS À@ØÉÀSÉ ~®¨AcoÉÌR ®pAÄ @ØÀÌSAS | ÀmvrÀSÌ cÉqÀÌ jÀ® ÀTÉvÀÌ @ØÀÌ ©ÉJÌÉ röÌ ÀËÀ@Ø ÞþÉÝ 15 TÉqU °kÀÌ ö¨qÀBS-j ÀÞMJÀa q. jqO. gFÉS qÀWS jce ÀTAÌ gFÉS qÀWS ÀcÉÝÉJÀ®gÉJ °²ÞA©Ì ®T¨°þ©fÌc©f» ÞþÉ®ÉÀ°ÉÞT cÉA¦Û À¦ ¦¨qÀSS
~ÉÀ°S-jÌ ®ÀÊ ©ÉJÌ ®ÉQØÉl öÝ 20 À®Àóv²cÌ 1920—A@ا ®ÉQØÉlAv ®¨ÀZÌ öÝAS | jqA°S ®@ØÉÀU ÀÝÉÀ® AgÀwÀgÀSÉ R ~gFË»SÉ @ØATAvÌ @ØÀÝ@ØBS ®°®F jÀUS @ØT»®kAO AmÏÌ @ØÌcÉÌ BÀSF | ¦É: ~ÉÀ°SR AaÀUS | j© ©É¦ÛÉ©ÉA¦Û @ØÀÌ ®¬ØÌ®kAO P©AÌ @ØÌÉ R AcÀrK @ØÀÌ Ô~ÉÀT®»¬Ø¨v qxvÉÌSFÉrSÉU mâ¨U ~c A¬ØU®A¬ØÕÀ© c½p©É @ØÌÉÌ ÞþmäÉÀc ©ÉJÌ ~ÉÞA« AaU, sA°R ©É wþÉöF öÝAS | ÞÀÌÌ A°S ÀUZÉ j@ØAv AOAiÀ© ©ÉJÌ ÀQØÉg cF½ öÀÝÀa : Ô~ÉÞAS cÀUAaÀUS BS©ÉÌ ®ÀÊ ÀsÉwÉÀsÉÀwÌ WkAH»Ì TÀoF ~ÉÞAS ÞþAcÄ öÀ© OÉS SÉ ; A@ا jZS À©É ~ÉÞAS À®ÉBÉ ©ÉÌ TÀoFq IÉJÞ A°À© OÀUÀaS ! ~ÉAT ~ÉÞSÉÀ@Ø ÌQØÉ @ØÌcÉÌ ÀOÄÉ @ØÀÌAaUÉT, A@ا ~ÉTÉÌ ÀOÄÉ Þ¨ÀÌÉÞ¨AÌ cFË» öÀÝÀa |... rþfs¨½ AgÀwÀgÀSÉ ~©F^ä cÉmäcc¨AXo®²Þ^ð g°þÀUÉ@Ø, A@ا A©AS qñA°—jce qñA° BÉA©Ì ®Tmä OAÌnUQØHq ©ÉJÌ TÀoF ÌÀÝÀa | A©AS ~ÉwÉTf ÞQØ@ØÉU oÀÌ ~ÉÞSÉÌ wÉÀÝ À®JÀv ËÉ@ØÀcS, jce BfcÀSÌ Àrþ¤ ®TÝÀ@Ø ´ÞÀgÉw @ØÌÀcS | A@ا ©ÉÀ© TÉSc©ÉÌ @Øf ´À³rF ®ÉAo© öÀc ?... ©ÉJÌ @ØT»®kAOÀ© jTS À@ØÉÀSÉ ¬ØÉJ@Ø ËÉ@ØÀc SÉ ÀsZÉÀS ~ÉÞAS O¨Þ @ØÀÌ ËÉ@ØÀ© ÞÉÌÀcS A@Øa¨QØH, ~ËcÉ wgfÌ ®¨ÀÌ @ØËÉ cUÀ© ÞÉÌÀcS jTS ®c TÉS¨ÀKÌ ®ÀÊ sÉJÌÉ TÉSc©ÉÌ ÞÀQØ @ØËÉ cUÀ© ÞÉÌÀcS |Õ Ìcf^°þSÉËÀ@Ø ~Ao@ØÉÌ @ØÀÌ ÌÉZÉÌ jq ~É@ØÉàÉ AcÀ°Àr R À°Àr ~ÀS@ØcÉÌq À°ZÉ ÀwÀa, sÉJÌÉ À®q ~Ao@ØÉÌUÉÀg cA¡© öÀÝÀaS ©ÉJÀ°Ì ÀQØÉg TÉÀI TÉÀIq °¨cÉ»@ØF R Ac°þ¨ÀÞÌ ÀOöÉÌÉÝ Acm¬ØÉAÌ© öÀÝÀa |
@ØÉs»®kAO AmÏÌ öÀÝ sÉcÉÌ ÞÀÌ Ìcf^°þSÉË ¦É: ~ÉÀ°ÀSÌ ®ÀÊ ©ÉJÌ cÉ®mÏÉS cÉ®ÉT-j sÉS | ¦É: ~ÉÀ°S ®ÉTFcÉ°f ~É°Àr» À®ZÉÀS j@ØAv BSÞ° wÀ¦Û ©¨UÀ© ÀOÀÝAaÀUS, A@ا ®¨¤¨ ÞAÌ@Ø\ÞSÉÌ ~gÉÀc ©ÉJÌ ÞþÝÉ® cFË» öÝ | ÌËf^°þSÉË ©ÉJÌ ¦ÉÀÝAÌÀ© AUÀZÀaS, Ô...©ÉJÌ ®²ÞÀ@Ø» ~ÉTÉÀ°Ì ®@ØÀUÌq Àcr ÞþA©@ØkU oÉÌHÉ öU | ©ÉJÌ
@ØËÉcÉ©É»Ì TÀoF ÀËÀ@ØR ~ÉTÌÉ À©TS À@ØÉÀSÉ c¨AXoT«É cÉ ÀcÉorA½Ì aÉÞ ~ÉAcyâÉÌ @ØÌÀ© ÞÉÌUÉT SÉ | A©AS Às j@ØBS ÞÌÉ°pAÄ®²Þ^ð cFA½ ©É ©ÉJÌ ASÀBÌ À°ÀrR À@Ø´ mªf@ØÉÌ @ØÀÌ cÀU TÀS öU SÉ—À® BSF ©ÉÀ°Ì Às Z¨c À°ÉK À°RÝÉ sÉÝ ©ÉR SÝ |...Õ jZÉÀS ÌËf^°þSÉË ~crF ~ÉÀ°ÀSÌ ´ÞÌ Z¨c ®¨AcOÉÌ @ØÀÌSAS—©ÉJÌ AOAiÞÀn c¨AXoT«É cÉ ÀcÉorA½Ì aÉÞ SÉ ËÉ@ØÀU Ìcf^°þSÉË j©A°S oÀÌ ©ÉJÌ ®ÀÊ j© ~^äÌÊ @ØËÉÌ ~É°ÉSÞþ°ÉS @ØÌÀ©S SÉ ASEOÝq | ©É aɦÛÉ, q´ÀÌÉÀÞÌ Àrþ¤ TSfKfwH Às ~ÉÀ°SÀ@Ø rþXoÉÌ ÀOÉÀZ À°ZÀ©S ©É Ìcf^°þSÉËÀ@Ø AUAZ© ÀÌÉTÉ ÀÌÉUÉJÌ (°þ) AOAiÀ© ©ÉJÌ AcKÀÝ ®®¯ëÉS ´À\UZ À°ÀZ ~S¨TÉS @ØÌÉ sÉÝ [°þ. A¦ÝÉÌ AT: ÀvÀwÉÌ : 41 Se AOAi, Þp. 53] |
©Àc jTSR öRÝÉ ®¯ºc Às, ¦É: ~ÉÀ°S AOAiÀ© ASÀBÀ@Ø s© ÀTÀU oÌÀ© ÞÉÌÀ©S ®ÉTSÉ®ÉTAS @ØËÉcÉ©É»Ý ©©vÉ ÞÉÌÀ©S SÉ | ´°ÉöÌH AöÀ®Àc ¦: ~ÉÌS®S ©ÉJÌ A¦ÝÉÌ AT. ÀvÀwÉÌ ®e@ØUÀS Às AOAiZÉAS cFcöÉÌ @ØÀÌÀaS [17 Se AOAi], À®Av ©¨ÀU A°ÀUq c½cFAv ÞþA©Þ^ð öÀc | AOAiAvÌ qeÀÌAB °¨c»U jce cÉSÉS ~AmÏÌ, A@ا ©ÉÌ
7 BÉS¨ÝÉAÌ, 1914
AÞþÝ gþÉ©:,
®eAQØóä cÀv, A@ا ©c¨ Às AOAiAv AUZÀ© ÀÞÀÌÀaS À® BSF ~ÉÞSÉÌ @ØÉÀa ~ÉAT @Øp©Ú |
~ÉrÉ @ØAÌ ~ÉTÉÌ ~S¨cÉÀ°Ì ÀaÉv cqAv ~ÉÞSÉÌ öÉÀ© ÀÞMJÀOÀa | °ÉTvÉ @ØT ÀÌÀZAaUÉT—ÞþËT ®emâÌH @ØÀÝ@Ø A°ÀSÌ TÀoF AcAnØ öÀÝ ÀwÀa | jcÉÌ TFÉ@ØATUÉSÀ°Ì ®ÀÊ cFcmÏÉ @ØÀÌ Z¨Ar öÀÝAa | ~ÉrÉ @ØAÌ UÉÀgÌ vÉ@ØÉvÉ RÀ°Ì öÉÀ© SÉ AwÀÝ ~ÉÞSÉÌ öÉÀ© sÉÀc | ~ÉTÉÌ TÀS öÝ, ArQØÉcFcmÏÉ ASÀÝ Às ÞÌfQØÉÌ @ØÉB ~ÉÞAS öÉÀ© ASÀÝÀaS À®ZÉÀS vÉ@ØÉ ®c ®TÝ @ØÉÀB UÉÀw |
~ÉTÉÌ cqvÉ ÞÀ¦Û RiÉÌ ®TÝ ÞÉSAS èÀS °¨:AZ© öUÉT—ÀsTS ~ÉrÉ @ØÀÌAaÀUS ©É öÝAS, BÉöÉÀBR Þ¦ÛcÉÌ ®TÝ ÞÉSAS | ~ÉAT ~ÉÞSÉÀ@Ø ~ÉTÉÌ ~ÉÌ j@ØvÉ cq Þ¦ÛÉÀ© OÉq, ÔÞþ®^ð TÉSc©ÉÕ, AS´ qÝÀ@Ø»Ì ¦ÉcüUÀ¦ ÀÞB ~FÉÐ À@ØÉe ÀËÀ@Ø ÀcAÌÀÝÀa | ~ÉÞSÉÌ ~ÉÌNo @ØÀT» j cqvÉÌ ædLª ËÉ@ØÀUR ËÉ@ØÀ© ÞÉÀÌ, jÀ© ~ÉTÉÌ ~ÉLëPBcAS@Ø T^äcFæÀUÉ ~ÉÀa, ~ÉTÉÌ BfcÀSÌ ~AgÚ©É ~ÉÀa |
~ÉTÌÉ ÞÉEOÉÀ©FÌ TÉS¨ÀKÌÉ OÉq, ~ÉÞAS ~S¨ÞþÉAHÀ©Ì S©¨S ÌÉBF ÀËÀ@Ø ~ÉTÉÀ°Ì ®ÉöÉsF @ØdS | cerÉS¨nØAT@Ø ÌÉBÉÀ°Ì AcKÀÝ Às @بlA®© @ب®emâÉÌ ~ÉÀa jcÉÌ ©ÉÌ ®TÉAóä WvÉ ´AO© | TÉScBÉA©Ì ~ÉoFÉALë@Ø ÀS©pLª j@ØTÉn A©ASq A°À© ÞÉÀÌS AsAS Þþ©FÉA°Ä, AsAS ÞþA©gÉrÉUf, AsAS ÞÌÀTÌ AS@Øv ÀËÀ@Ø ÀÞþÀTÌ cÉHf UÉg @ØÀÌÀaS |
Þ¨ÀÌÉAö©©^¢, BÉ©fÝ©ÉcÉ° jce Þkc»®emâÉÌ®TkÀöÌ @بÞþgÉc ÀËÀ@Ø ®²ÞkH» T¨½ À@ØÉÀSÉ Ìö®FTÝ TÉS¨Kq èo¨ ÞÉÀÌS TÉSc©ÉÌ ~ÉoFÉALë@Ø @زÞÉÀ®Ì @ØÉJvÉÀ@Ø ASÀBÌ A°À@Ø A¬ØAÌÀÝ ÌÉZÀ©—jq Ì@ØT j@ØAv cFcmÏÉÌ ®¯ºÉcSÉÌ A°À@Ø ~ÉTÌÉ ©ÉA@ØÀÝ cÀ® ~ÉAa |
~ÉÞAS aɦÛÉ jq T¨ökÀ©» ~ÉÌ À@ØÉÀSÉ BfAc© TÉS¨ÀKÌ @ØËÉ ~ÉAT TÀS @ØÌÀ© ÞÉAÌ SÉ, AsAS jq °ÉAÝLª ASÀ© ®QØT | ÞþÉOf ~ÉÞSÉÀ@Ø ÀOÀS, ~ÉÞSÉÀ@Ø gÉÀUÉcÉÀ® | Þþ©fOfR ~ÉÞSÉÀ@Ø mªf@ØÉÌ @ØÀÌ ASÀÝÀa | °ÝÉ @ØÀÌ rfWþ ~ÉÀÌ@ØcÉÌ q´ÀÌÉÀÞ ~É®¨S ! ~ÉTÉÌ cpXoÉ TÉ©É ~ÉÀaS, ~ÉTÉÌ ÞAÌcÉÌ ~ÉÀa, ©ÉÀ°Ì ÀaÀ¦Û ~ÉAT ÀsÀ© ÞÉAÌ SÉ—SÉöÀU ~ÉATq Às©ÉT ~ÉÞSÉÌ @ØÉÀa |
~ÉÞSÉÌ gþÉ©ÉÌ @ØÉa ÀËÀ@Ø ®@ØU èÀghaÉ ®ö
¬Ø. g. ~ÉÀ°S
(¦. ~FÉÀUå® ~FÉÌS®S ®²ÞÉA°© A¦ÝÉÌ AT. ÀvÀwÉÌ : Þp. 22-23 ÀËÀ@Ø ~SkA°©)
¦É. À¬Øþ¦ÉAÌ@Ø gFÉS ~ÉÀ°S (Dr. Frederik Van Eeden, 1860-1932) AaÀUS RU^°ÉB ®ÉAöÀ©FÌ ~SF©T ÞþoÉS @ØAc, ÍÞSFÉA®@Ø, SÉvF@ØÉÌ, ®ÉAö©F ®TÉÀUÉO@Ø | cñÞþ®cf ÀUZ@Ø, ÀÞrÉÝ AaÀUS TSmäLLªAc° | ÀUZÉÌ ToF A°ÀÝ ©ÉJÌ PXª©®«É Þþ@ØÉAr© öÀÝÀa—j@Ø A°À@Ø Töl PSA©@Ø©ÉÝ ÀÞMJaÀSÉÌ BSF ©ÉJÌ ~ÉA©», ~SF A°À@Ø ASÀBÀ@Ø ASÞf¦ÛS @ØÌÉ ÀsMS©É¦ÛSÉ | ©ÉJÌ ~S¨®^ÎÉS ´ÞSFÉÀ®Ì (1911) SÉÝ@Ø j@Ø Arr¨, À® Z¨JÀB Àc¦ÛÉÀha ®©F @ØÉÀ@Ø cÀU | ©ÉJÌ @ØAc©É jce SÉvÀ@ØÌ TÀoFR Þþ@ØÉr ÀÞÀÝÀa j@Øq ®ÀÊ cFA½Ì mªÉ©^¢FÀcÉo, ÀsMS©É¦ÛSÉ jce ©l®ö AO^ëÝmªçÀÞÌ BSF ©pGÉ |
...~ÉAT ~ÉÞSÉÌ wf©ÉµAU ~ÉTÉÌ ASÀBÌ TÉ©pgÉKÉÝ ©B»TÉ @ØÌAa | j @ØÉB sZS @ØAÌ, TÀS öÝ ÀsS ASÀBq wÉS ®pAÄ @ØÌAa ~ÉAT | jq @ØAc©ÉæÀUÉÌ s© @ØÉÀa ~ÉAT ÀÞMJÀOAa, j© @ØÉÀa ~ÉÌ À@Ø´ ÀÞMJaÀ© ÀÞÀÌÀa cÀU ~ÉTÉÌ TÀS öÝ SÉ—~ÉÌ ÞpAËcfÀ© ~ÉÞASq j@ØTÉn TÉS¨K sÉJÀ@Ø ~ÉTÉÌ ASÀBÌ ÀOÀÝ cÀ¦ÛÉ TÀS öÝ—~^ä© wÉÀS | ~ÉAT Às À°Àr TÉÀI TÉÀI ÞþÀcrÉAo@ØÉÌ ÞÉq, ~ÉÞAS À®ZÉS@ØÉÌ mÏÉÝf SÉwAÌ@Ø |...
jÌ A©S A°S ÞÀÌ A©AS Ìcf^°þSÉËÀ@Ø öUFÉÀÐ AST^¢H @ØÀÌS |
AÞþÝ c^Ψ,
4 À®Àóv²cÌ ©ÉAÌÀZ ¦É: ~ÉÀ°S ÞþÉÝ gAcKFXªÉHfÌ gAÊÀ© ©ÉJÀ@Ø ÀUÀZS :
... ~ÉÞAS ~A© ArwAwÌq q´ÀÌÉÀÞ j@ØBS AcZFÉ© TÉS¨K cÀU wHF öÀcS | ~ÉÞSÉÌ AcKÀÝ ~ÉAT
Mercure de France ÞAn@ØÉÀwɤfÌ ®gÉÝ j@ØAv Þþc^Î Þ¦ÛUÉT—TÀS öÝ ~ÉÞSÉÌ ZFÉA© AOÌmÏÉÝf öÀc... q´ÀÌÉÀÞ ~ÉÞSÉÌ cÉHf À®q Ì@ØT ÞþÀÝÉBS, ÀsTS ÞþÀÝÉBS TdgkATÌ TÉIZÉÀS j@Ø ÀÞÝÉUÉ BÀUÌ | @ØÉÌH, ®ÉÌÉ q´ÀÌÉÀÞ ~ÉÞSÉÌ TÀ©É ©ÉJÌ [DrÂÀÌÌ : Him ] cFÉZFÉ©É ~ÉÌ À@Ø´ ÀSq—À@ØÉÀSÉ oÀT» ÀSq, À@ØÉÀSÉ °r»ÀS ÀSq | ®ÉÌÉ ÞpAËcf ~ÀÞQØÉ @ØÀÌ ~ÉÀa, ~ÉÞAS jÀ® ~ÉÞSÉÌ @ØËÉ R wÉS A°ÀÝ TÉS¨KÀ@Ø ÞþÀHÉA°© @ØÌÀcS cÀU |...
...TÀS öÀha À®Àóv²cÀÌ ÀsÀ© ÞÉÌc SÉ | ®A©F sA° ÀsÀ© ÞÉÌ©¨T, ~ÉÞSÉÌ ®ÀÊ ÞAÌOÝ ö©, TÉS¨ÀKÌ gÉÀUÉ @ØÌcÉÌ ASy¬ØU ÞþÝÉÀ®, À@ØÉÀSÉ UÀQØFÌ ~AgT¨ÀZ SÉ AwÀÝ ´À³FrFöfSgÉÀc À@ØcU j@Ø ÞAÌ@Ø\ÞSÉ ÀËÀ@Ø ~ÉÀÌ@Ø ÞAÌ@Ø\ÞSÉÝ UÉA¬ØÀÝ Àc¦ÛÉÀ© SÉ ö©, ©ÉöÀU ~ÉS^°R ÀÞ©¨T AcrþÉTR UÉg ö© | jZÉS@ØÉÌ j@ØAv ASmäNo ~¡ÀU ~ÉTÉÌ j@ØAv ÀcÉA¦»e mâ¨U ~ÉÀa ; À®ZÉÀS ~ÉAT @ØÉBR @ØÌÀ© ÞÉAÌ, ~ÉcÉÌ AcrþÉÀTÌR cFÉWÉ© WÀv SÉ | ®A©F@ØÉÀÌÌ À@ØÉÀSÉ cÀ¦ÛÉ ¦É@Ø SÉ jÀU jZÉS ÀËÀ@Ø ~ÉTÉÌ S¦ÛÀ© qÀha @ØÀÌ SÉ | À®q Ì@ØT ¦É@Ø jÀ®AaU sZS °¨caÌ ~ÉÀw q´ÀÌÉÀÞÌ A°À@Ø sÉnÉ @ØÀÌAaU¨T | À® Ì@ØT ¦É@Ø ASEOÝq ~ÉcÉÌ ~É®Àc—A@ا ©ÉÌ BÀSF ~ÉTÉÀ@Ø ~ÀÞQØÉ @ØÌÀ© öÀc |...
~Éo¨AS@Ø q´ÀÌÉÞfÝ ®gF©ÉÌ Y°ÝöfS©É AcKÀÝ Ìcf^°þSÉË R ~ÉÀ°ÀSÌ °pAÄgAÊ ~ÀS@ØvÉ j@Øq Ì@ØÀTÌ AaU | AcrÂs¨XoÀ@Ø ´ÞUQØ @ØÀÌ ~É®¨AÌ@Ø rA½Þþ°r»ÀSÌ cfgl® ÀSrÉ Às q´ÀÌÉÀÞÌ ©ËÉ@ØAË© ´^ð© BÉA©æAUÀ@Ø TÉ©ÉU @ØÀÌ ©¨UÀa, jq BÉ©fÝ T© ©ÉJÀ°Ì ´gÀÝÌq AOAiÞÀn j@ØÉAo@Ø cÉÌ Þþ@ØÉr ÀÞÀÝÀa | ¦É: ~ÉÀ°ÀSÌ 15 ~ÀåvÉcÌ 1919 ©ÉAÌÀZÌ AOAiÌ BcÉÀc Ìcf^°þSÉË ©ÉJÀ@Ø ÀUÀZS (19 SÀg²cÌ 1919) :
...ÀTArSwÉS R s¨XoAcTÉSæAU ÞÉq@ØÉAÌgÉÀc Tp©F¨ ®ÌcÌÉö @ØÀÌ OÀUÀa ; A@ا s¨XoÀQØÀnÌ cÉqÀÌ À@ØÉS @ØÉÀB UÉwÀc jæAU ? O©¨Ì R @بlA®© ÀZUSÉ öRÝÉ aɦÛÉ jæAUÌ A@Ø ~ÉÌ À@ØÉÀSÉ ~É@ØK»H ~ÉÀa ? AcÚÉÀSÌ À@ØMrU AcKÀÝ ®²ÞkH» ~Ú TÉS¨K sZS jæAU À°ÀZ Tk@Ø ~É©Àß ~Aggk© öÀc, ©ZS ©ÉÀ°Ì À°ÀZ öÉA® ÞÉÀc j@ØTÉn ©ÉÀ°Ì, À@ØÉÀSÉ Ì@ØT TÉSAc@Ø ~ÉÀcw sÉÀ°Ì Ac^°¨TÉn ÞþgÉAc© @ØÌÀ© ÞÉÀÌ SÉ | ASÀBÌ ÀOÉZÀ@Ø ~ÉTÌÉ AcrÂÉ® @ØÌÀ© ÞÉAÌ SÉ, sZS AcÚÉÀSÌ À@ØMrÀU °ÉSÀc ÞAÌH© öRÝÉ TÉS¨KÀ@Ø ASÌm¢ SÉÌf R ArèÀ°Ì ´ÞÌ ©ÉÌ ~Éo¨AS@Ø©T TÉÌHÉm¢ cFcöÉÌ @ØÌÀ© À°AZ | Rq ®c gÝßÌ ~m¢ ©ÉÀ°Ì ´ÞÀÌ ÞþÀÝÉw @ØÌÉÌ À@ØÉÀSÉ °Ì@ØÉÌq ÀSq—RÌ j@Ø TÉn ®ÉË»@Ø©É öU RÌ ~mªÉgÉAc@Ø Ì@ØT ~öe@ØÉÌf TÉAUÀ@ØÌ ~SFÀ@Ø gÝ À°ZÉcÉÌ ´ÞÉÝ AöÀ®Àc |
BÉAUÝÉSRÝÉUÉcÉÀwÌ ö©FÉ@ØÉÀÐÌ WvSÉÌ* (13 jAÞþU 1919) ÞþA©cÉÀ° Ô®FÉÌÕ ´ÞÉAo cB»ÀSÌ (31 ÀT 1919) A@Øa¨ A°S ÞÌ ¦É: ~ÉÀ°S Ìcf^°þSÉËÀ@Ø ÀUÀZS (20 A¦À®²cÌ 1919), Ô...ÞɵÉÀc Às Spre® WvSÉ WÀv ÀwU, ©ÉÌ ÞþA©AnØÝÉÝ ~ÉÞSÉÌ Ô®FÉÌÕ ´ÞÉAo cB»ÀSÌ WvSÉAv q´ÀÌÉÀÞ ~ÉTÌÉ ®cÉq ~©F^ä Íl®¨À@ØFÌ ®ÀÊ UQØ @ØÀÌAa | ~ÉTÌÉ ®@ØÀUq ~ÉÞSÉÌ @ØÉÀBÌ Þþre®É R ®TË»S @ØAÌ—qeUÀÐ ~crF ~ÉÞSÉÌ jq @ØÉÀBÌ Z¨cq @ØÀiÉÌ ÞþA©AnØÝÉ öÀÝÀa |...Õ ¦É: ~ÉÀ°S ©ÉJÀ@Ø cñcÉÌ À¦STÉÀ@Ø» sÉcÉÌ BÀSF AST^¢H BÉASÀÝÀaS, Ìcf^°þSÉÀËÌR sÉcÉÌ Z¨cq qÀha AaU, A@ا SÉSÉ @ØÉÌÀH 1920 ®ÉÀUÌ ~ÉÀw ©ÉJÌ À¦STÉ@Ø» sÉRÝÉ WÀv RÀiAS | 1 À¬Øcþ¨ÝÉAÌ 1920 ©ÉAÌÀZ ~ÉÀ°SÀ@Ø ÀUZÉ Ìcf^°þSÉÀËÌ ~ÉÌ j@ØAv AOAi :
...®Twþ ÞpAËcfÌ ´ÞÀÌ q´ÀÌÉÞ Às @Øf gÝe@ØÌ ®c»SÉr ´°F© @ØÀÌÀa, AS¤¨Ì ö©ÉrÉÌ TÀoF A°ÀÝ ©É ~ÉTÌÉ c¨IÀ© ÞÉÌAa | ©ÉÌ AcÚÉÀSÌ s© rA½ ~ÉÀa ®c Þ¨µfgk© @ØÀÌ À® ©ÉÌ ASÀBÌ O©¨:®fTÉÌ cÉqÀÌÌ ÞpAËcfÀ© TÉSÀcÌ OÌ©T ~ÞTÉS @ØÌÀ© ´°F© öÀÝÀa | ©ÉÌ ÚÉS ÀsÀö©¨ AcÚÉÀSÌ ÚÉS, ~ÉLëÉÌ ÚÉS SÝ, ¬ØÀU TÉSc©É Às j@Ø R ~AcgÉBF jq ÀrK ®©F ©ÉÌ ~S¨gkA©ÀUÉÀ@ØÌ cÉqÀÌ ÀËÀ@Ø sÉÀha; TÉSc©ÉÌ AcdÀXo s© ~SFÉÝ s© ~ÞTÉS öÀÝ OÀUÀa, ®c ©ÉÌq ´ÞÀÌ A¬ØÀÌ ~É®Àc | ®²ÞþA© ~ÉTÉÀ°Ì À°Àr qeUÐ ÀËÀ@Ø j@ØAv ~S¨°ÉS jÀ® ÀÞMJÀOÀa, ÔA̬ØT» AcUÕ ©ÉÌ SÉT—©ÉÀ© ~ÉTÉÀ°Ì A@Øa¨ ÞAÌTÉÀH mªÉÝ«rÉ®S À°cÉÌ ~ÉrÂÉ® À°RÝÉ öÀÝÀa | A@ا AcU À©É °ÉS SÝ, sA° ©ÉÌ AÞaÀS À°cÉÌ TS SÉ ËÉÀ@Ø ! ~ÉTÉÀ°Ì TÉSA®@Ø wiS sA° SÉ c°UÉÝ ©Àc ®Tmä cÌq ÀrK Þs»^ä ~AgrÉÀÞ Þs»cA®© öÀc—¦ÉS öÉ© sÉ °ÉS @ØÀÌAaU cÉJ öÉ© ©É O¨AÌ @ØÀÌ ÀSÀc |...
qÝÉS A¦. Ì®-jÌ ~ÉJ@ØÉ aAc, 1920, °F Àöw
(TFÉAËÝÉ® ÀTÝÉÌ-jÌ cFA½w© ®ewþö ÀËÀ@Ø)
RÝÉ\¦ÉÌ, cÉ®ÉT, öUFÉÐ
Frankfurter Zeitung-j ~ÉAT sÉ AUÀZAa ©É sZS ÞÀ¦Û ´iÀ© ÞÉÌÀcS ©ZS c¨IÀcS, @Øf ~gþÉ^ägÉÀc ~ÉÞSÉÌ TÀSÌ @ØËÉ oÌÀ© ÀÞÀÌAa ~ÉAT | DrÂÀÌÌ À°ÉöÉq, °ÝÉÞÌcr öÀÝ ~ÉÞSÉÌ ÞAcn ÞfimÏÉSAvÀ@Ø oSAr@ØÉÌf R ÀÌÉTÉ¡Ar@ØÉÌfÀ°Ì XªÉÌÉ ~ÉnØÉ^ä öÀ© À°ÀcS SÉ | @ØAiS öÀ© öÀc ~ÉÞSÉÀ@Ø—@ØÉÌH TöÉS °ÉAÝLª ÞÉUS @ØÌcÉÌ @ØÉB ~ÉÞSÉÌ |
qÝÉS A¦. Ì®-jÌ ~ÉJ@ØÉ aAc ®²ÞA@Ø»© ©ËF, 1920, °F Àöw
(TFÉAËÝÉ® ÀTÝÉÌ-jÌ cFA½w© ®ewþö ÀËÀ@Ø)
ÞÌcÉ®, BÉS¨ÝÉAÌ, 2011
jq ÀUZÉAvÌ ´ÞÀÌ ~ÉÞSÉÌ T©ÉT© BÉSÉS
©2011 Parabaas