®Êf©ÞþÉH ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË

~U@ØÉ °«




ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË iÉ@بÌ

|| ÞþÉ@Øü@ØËS ||

Ìcf^°þSÉÀËÌq j@ØAv wÉS, "~®fT ~É@ØÉÀr ~wHF A@ØÌH, @Ø© wþö ´Þwþö, @Ø© O^°þ ©ÞS A¬ØAÌÀa AcAOn ~ÉÀUÉ@Ø BÂÉUÉÀÝ," ÀsS AOASÀÝ À°Ý ©JÉÀ°Ìq ÞAÌcÉÌÀ@Ø -- ~®eZF ©ÉÌ@ØÉZAO© Às ®TpXo ÞAÌcÉÌAv ´SAcer r©ÉN°fÌ ScBÉwÌÀH cÉeUÉ À°rÀ@Ø ´¿BÂU @ØÀÌAaU | ®ÉAö©F, ®ewf©, AOn@ØUÉ -- ®pAÄÌ ÞþÉÝ ®c»ÀQØÀnq jq iÉ@Ø¨Ì ÞAÌcÉÀÌÌ ~c°ÉS ~ÉB ~ÉÌ ~ÉTÉÀ°Ì @ØÉÀÌÉÌ ~BÉSÉ ÀSq |

ÀBɦÛÉ®ÉJÀ@ØÉÌ jq Ac°£o R ~AgBÉ© iÉ@Ø¨Ì ÞAÌcÉÀÌÌ ~SF©T ®^äÉS TöAK» À°Àc^°þSÉË iÉ@بÀÌÌ Þ¡TÞ¨n ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË iÉ@Ø¨Ì (1849-1925) AaÀUS j@Ø ~SSF ÞþA©gÉcÉS Þ¨dK | BfcÀSÌ AcAg^ð Þs»ÉÀÝ A©AS SÉSÉS ®pAÄ@ØÉÀs»Ì ®ÀÊ s¨½ AaÀUS, A@ا ®Êf©q AaU ©JÉÌ BfcScFÉÞf ®ÉoSÉ | ©JÉÀ@Ø ~ÉTÌÉ mëÌH @ØAÌ ÞþoÉS© Ìcf^°þ Þþ®ÀÊ | Ìcf^°þ-ÞþA©gÉÌ Ac@ØÉÀr c^ΨÞþA©T jq ÀBFÉA©°É°ÉÌ ~S¨ÀÞþÌHÉ R ~c°ÉÀSÌ @ØËÉ ~ÉTÌÉ BÉSÀ© ÞÉAÌ "BfcSmëpA©" R ©JÉÌ ~SFÉSF ÀUZÉ ÀËÀ@Ø | Ìcf^°þÞþA©gÉÌ m¬ØkÌÀH ÀBFÉA©AÌ^°þSÉÀËÌ gkAT@ØÉ mªf@ØÉÌ @ØÀÌ ASÀÝR cUÉ sÉÝ jÌ cÉqÀÌR ®ÉAö©F, AOn@ØUÉ jce AcÀrK @ØÀÌ ®ÊfÀ© ©JÉÌ Þþ©FQØ ~c°ÉÀSÌ ædLªR ~ÞAÌ®fT |


|| ÞÉAÌcÉAÌ@Ø ´«ÌÉAo@ØÉÌ R ArQØÉ ||

cÉeUÉ ®ÊfÀ© ÀBFÉA©AÌ^°þSÉÀËÌ ÀTMAU@Ø AO^äÉ R ®pAÄÌ ÞAÌOÝ ~ÉB Acmëp©ÞþÉÝ, jce À®qBÀSFq ©É AcÀrKgÉÀc ~S¨oÉcSÀsÉwF | A©AS AaÀUS iÉ@Ø¨Ì ÞAÌcÉÀÌÌ ~SF©T wfA©@ØÉÌ R ®¨Ì@ØÉÌ | ÞÉAÌcÉAÌ@Ø ÞAÌÀcÀrq ©JÉÌ ÞþËT ®Êf©ArQØÉ èd | jq iÉ@Ø¨Ì ÞAÌcÉÀÌÌ ÞþÉÝ ÞþA©Av TÉS¨K cerÉS¨nØAT@ØgÉÀc ~SFÉSF cñÞþ@ØÉÌ ®pAÄrfU @ØÀT»Ì ÞÉrÉÞÉAr ®Êf©À@Ø A@ØgÉÀc BfcÀSÌ ®ÀÊ ~ÊÉÊfgÉÀc s¨½ @ØÀÌ ASÀÝAaÀUS ©ÉÌ @ØËÉ ~ÉTÌÉ AcAg^ð ®kn ÀËÀ@Ø BÉSÀ© ÞÉAÌ | XªÉÌ@ØÉSÉÀËÌ ®TÝ ÀËÀ@Øq jq ÞÉAÌcÉAÌ@Ø ÙA©öF R PcArÄF UQØ @ØÌÉ sÉÝ | jJÀ°Ì ®Êf©OO»ÉÌ oÌS j@Øv¨ AcÀrýKH @ØÌÀUq À°ZÉ sÉÝ Às jÀ°ÀrÌ oþ¨Þ°f ®ÊfÀ©Ì ÞÉrÉÞÉAr AcÀ°rf ®Êf©À@ØR jJÌÉ ®TÉS ~ÉwþÀö R ´l®ÉÀö wþöH R ~S¨rfUS @ØÀÌAaÀUS | XªÉÌ@ØÉSÉÀËÌ jq ®Êf©ÞþfA©Ì ´«ÌÉAo@ØÉÌf AaÀUS ©JÉÌ Þ¨n À°Àc^°þSÉË iÉ@Ø¨Ì | iÉ@Ø¨Ì ÞAÌcÉÀÌ A©ASq ÞþËT ®Êf© ÌOSÉ èd @ØÀÌS jce ©JÉÌ Þ¨n@ØSFÉ R gþÉ©¨yÞ¨nÀ°Ì cþQ|®Êf© ÌOSÉÝ ´l®Éö À°S | jTS ÞAÌÀcÀr Prrc@ØÉU ÀËÀ@Ø ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË mªÉgÉAc@ØgÉÀcq ®ÊfÀ©Ì ´«ÌÉAo@ØÉÌ UÉg @ØÀÌS | ~ÉiÉÀÌÉ r©À@ØÌ ÀrKgÉw ÀËÀ@Ø ´ASr r©À@ØÌ ÞþËTgÉw Þs»^ä cÉeUÉÌ ®ÉTÉAB@Ø BfcÀS Às j@ØvÉ ~AmÏÌ ~cmÏÉ OUAaU ©ÉÌ ÀËÀ@Ø ®Êf©R cÉ° sÉÝAS | ÀBFÉA©AÌ^°þSÉÀËÌ B^ë jq ®TÝ | "cÉeUÉÌ ScBÉwÌH" ~oFÉÀÝ cþÉQ|®TÉÀBÌ ~ÉAcg»Éc j@ØAv ´À\UZÀsÉwF WvSÉ | ®TÉÀBÌ ´ÞÉ®SÉÝ j@ØAv AcÀrK ~Ê AaU ®Êf© | jq cþQ|®Êf©æAUÀ© oþ¨Þ°wÉÀSÌ wgfÌ ÞþgÉc AaU | ÌÉBÉ ÌÉTÀTÉöS ÌÉÝ ÌÉwÉrþÝf cþQ|®Êf© ÌOSÉ @ØÀÌ cÉeUÉ oT»®ÊfÀ©Ì ÀQØÀn j@Ø S©¨S oÉÌÉÌ ®^ÎÉS A°ÀUS | ©ÉÌÞÀÌÌ Þs»ÉÀÝ TöAK» À°Àc^°þSÉËR cþÉQ| ®TÉÀBÌ ´ÞÉ®SÉÝ oT»®Êf©À@Ø AcÀrK j@ØAv mÏÉS À°S | ~®ÉoÉÌH ÞþA©gÉcÉS ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË AÞÝÉÀSÉ R öÉÌÀTÉASÝÉT cÉBÉÀSÉÝ °QØ©É ~B»S @ØÀÌS ASÀBÌ ÀOÄÉÝ | ©JÉÌ c¦Û°É°É AXªÀB^°þSÉÀËÌ AÞÝÉÀSÉ cÉABÀÝ A©AS ÞþËT AÞÝÉÀSÉ ArQØÉ èd @ØÀÌS | ÀcöÉUÉ cÉBÉÀSÉÀ©R ©JÉÌ AcÀrK QØT©É AaU | jq Þþ®ÀÊ ©JÉÌ c¦Û°É°É AXªÀB^°þSÉÀËÌ j@ØAv À@ØM©¨@Ø-@ØAc©ÉÌ A@Øa¨ ~er ´À\UZ @ØÌÉ sÉÝ --"ÀcÝÉUÉ A@Ø ATÀi, ~TpÀ©Ì AaÀv, Ù öÉ©AvÀ© èSÉÝ / AÞÝÉÀSÉ be be be be be, À®©ÉÌ æSæSÉÝ |" À®-s¨ÀwÌ AcZFÉ© wÉÝ@Ø AcG¨ OnØc©»fÌ [1] @ØÉÀa A©AS R ©JÉÌ ~wþÀBÌÉ ASÝAT© ®Êf© ArQØÉ ASÀÝÀaS | jq AcG¨ OnØc©»f R ÀcɲcÉqÀÝÌ AcZFÉ© wÉÝ@Ø ÀTMUÉcÀå®Ì ®ÀÊ ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË öÉÌÀTÉASÝÉT cÉBÉÀ©S | ÀTB°É°É ®À©F^°þSÉÀËÌ @ØÉÀa ~ÉöÀT°ÉcÉÀ° ËÉ@ØÉ@ØÉUfS A©AS À®©ÉÌ ArQØÉ @ØÀÌ AcÀrK @ØpA©ÀLªÌ ÞAÌOÝ ÌÉÀZS | jqgÉÀc ~ÉTÌÉ À°ZÀ© ÞÉq Às ®ÊfÀ©Ì ÞþÉÝ ®@ØU ÀQØÀnq ©JÉÌ ~SÉÝÉ® ~ÉSÉÀwÉSÉ AaU | ®ÊfÀ©Ì ÌÀ® wgfÌ gÉÀc ASAK½ AaU ©JÉÌ ÞþÉH | ´SAcer r©ÉN°fÀ© AÞÝÉÀSÉ R ~wF»ÉS cÉABÀÝ ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË ®©Fq j@Ø AcmëÀÝÌ mªÉQØÌ ÌÉÀZS | ~cSf^°þSÉË iÉ@بÀÌÌ @ØËÉÝ ~ÉTÌÉ ÞÉq -- "èÀSAa ~QØÝcÉc¨ cUÀ©S ~ÉTÉÀ°Ì ÀBFÉA©@ØÉTrÉÀÝÌ ~wF»ÉS èSÀ© ÀUÉÀ@ØÌ Ag¦Û BÀT Às© |"

|| ÞÉAÌcÉAÌ@Ø ÞAÌÀcr ||

ÀBɦÛÉ®JÉÀ@ØÉÌ iÉ@بÌcÉA¦ÛÌ ÞAÌÀcr ©ZS j©vÉq ~S¨@ØkU AaU Às ®ÉAö©F®pAÄ OÉd@ØUÉ, SÉvFÉAgSÝ, wf©OO»É ®cA°À@Øq ©ZS ®TpAXoÌ ~ß¨Ì Ac@ØAr© öÀÝ ´iAaU | Ìcf^°þSÉÀËÌ @ØËÉÝ, "A@ا ®Tmä aÉA¦ÛÀÝ ´ÀiAaU ®Êf© | cÉÊÉUfÌ mªÉgÉAc@Ø wf©T¨£o©É R wf©T¨ZÌ©É À@ØÉÀSÉ cÉoÉ SÉ ÀÞÀÝ ~ÉTÉÀ°Ì @ØÉÀa ÀsS ´l®ÀcÌ T© ´l®ÉAÌ© öÀÝAaU |"

AXªÀB^°þSÉË iÉ@بÌ
ÀBFÉA©AÌ^°þSÉÀËÌ ®Êf© ÌOSÉ AaU PcAOnFÞkH» | jÌ TÀoF ~ÉTÌÉ ÞÉq cþQ|®Êf©, À°rÉLTÀcÉo@Ø wÉS, ÀÞþT®Êf©, SÉvF®Êf© jce öÉA®Ì wÉS | ©JÉÌ ®Êf© ÌOSÉÌ ÞþËT ®kOSÉ öÝ cþQ|®ÊfÀ©Ì TÉoFÀT | AcAOn ®¨ÀÌ ®TpXo jq ®Êf©æAUÀ© ©JÉÌ mª@ØfÝ©ÉÌ mªÉQØÌ mÞÄ | ©ZS ÀBɦÛÉ®JÉÀ@ØÉÌ cÉA¦ÛÀ© c¦Û c¦Û wÉÝ@ØÀ°Ì ~ÉrþÝ À°RÝÉ ö© | ©JÉÀ°Ì TÀoF ÌTÉÞA© cÀ^°ÉÞÉoFÉÝ, s°¨gÁ [2] q©FÉA°Ì SÉT AcÀrKgÉÀc ´À\UZÀsÉwF | ÞþÉËAT@Ø Þs»ÉÀÝ jJÀ°Ì wÉS ÀgÀC ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË R ©JÉÌ ~wþBÌÉ cþQ|®Êf© ÌOSÉ èd @ØÀÌS | RmäÉA° wÉS ÀgÀC ®¨ÌÞþÀÝÉw èd öRÝÉÌ @ØÉÌÀH cþQ|®ÊfÀ© SÉSÉ Ì@ØT RmäÉA° ®¨Ì ÞþÀcr UÉg @ØÀÌÀa | ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË cÀUÀaS, "qJöÉÀ°Ì wÉS gÉACÝÉ ©ZS ~ÉAT R c¦Û°É°É (AXªÀB^°þSÉË) ~ÀS@Ø cþQ|®Êf© ÌOSÉ @ØAÌÝÉAaUÉT | A@Ø ÀrMAZS A@Ø ÀÞrÉ°ÉÌ À@ØÉSR wÉÝÀ@ØÌ À@ØÉSR wÉS gÉU UÉAwÀUq ~TAS À®Av v¨A@ØÝÉ UqÝÉ ~ÉTÌÉ cþQ|®Êf© ÌOSÉ @ØAÌÀ© cA®©ÉT | jqçÀÞ cþQ|®ÊfÀ© ~ÀS@Ø c¦Û c¦Û RmäÉA° ®¨Ì R ©ÉU ÞþÀcr @ØAÌÝÉÀa |" ©JÉÌ cþQ|®Êf© ÌOSÉ À@ØcU oþ¨Þ°ÉÀÊÌq AaU SÉ -- ÀZÝÉU, À©ÀUSÉ q©FÉA° wÉS ÀgÀCR wÉS ÌOSÉ @ØÀÌÀaS |

jq Þþ®ÀÊ ´À\UZ @ØÌÉ ÀsÀ© ÞÉÀÌ Às ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË R ©JÉÌ ~wþB ~S¨ÀBÌÉ A@Øa¨ j@Øq AöA^° wÉÀSÌ ®¨ÀÌ wÉS ÌOSÉ @ØÀÌAaÀUS | ÀsTS s°¨SÉË gÁÉOÉÀs»Ì "dTI¨T cÌÀZ"Ì ®¨ÀÌ AXªÀB^°þSÉË ÌOSÉ @ØÌÀUS, "°fSöfS g@ØÀ©", ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË ÌOSÉ @ØÌÀUS "©¨AT Àö gÌ®É TT ~@بU ÞÉËÉÀÌ", Ìcf^°þSÉË @ØÌÀUS, "rkSF öÉÀ© A¬ØAÌ Àö"| ®@ØÀUÌ TÀoF ÀBFÉA©AÌ^°þSÉËq a^° ÞAÌc©»S @ØÌÀUS jq wÉÀS | AöA^° À©ÀUSÉ wÉS - "°ÉÌÉA°Tü °ÉÌÉA°Tü " ÀgÀC AUZÀUS "@Ø©A°S wA©öfS", Ìcf^°þSÉË AUZÀUS, "®¨ZöfS ASArA°S" | ©JÉÌ ÌAO© cþQ|®ÊfÀ©Ì ®eZFÉ ÞþÉÝ j@ØÀrÉ | jÌ TÀoF KÉvAv wÉS ÞÉRÝÉ sÉÝ mªÌAUAÞ ®ö | ÀBFÉA©AÌ^°þSÉÀËÌ ÌAO© @ØÀÝ@ØAv cþQ|®Êf© ´À\UZÀsÉwF, "~ÉB ~ÉSÀ^° ÀÞþT OÀ^°þ ÀSöÉÀÌÉ" (ATrþ ÀcöÉw, IÉJÞ©ÉU), "~ÉA°SÉË ÞþHcçÞ ®²ÞkÌH" (qTS@ØUFÉH , ®¨Ì¬ØJɽÉ), "BÉAS ©¨AT TÊUTÝ" (@ØÉA¬Ø, @ØÉRÝÉAU), "ÞþHTÉAT ~SÉA° ~S^ä ®SÉ©S" (TÉ°þÉAB gBS, À¬ØÌ©É), "AcTU ÞþgÉÀ© ATAU j@Ø®ÉÀË" (PgÌcf @ØÉRÝÉAU), oSF ©¨AT oSF, gcBUAo©ÉÌH (À°RSv, À¬ØÌ©É) q©FÉA° |


|| ÌOSÉPcAOnF R Ìcf^°þSÉÀËÌ ´ÞÌ ÞþgÉc ||

ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË mëÌHfÝ öÀÝ ËÉ@ØÀcS ©JÉÌ ÌAO© wÉÀSÌ ®¨ÌPcAOnF R ÌÉwPcAOÀn | ©JÉÌ wf©®pAÄÀ© jÀ°rfÝ oþ¨Þ°f ®¨ÀÌÌ ÞÉrÉÞÉAr AcÀ°rf wÉÀSÌ ®¨ÀÌÌ ®T^ªÀÝ j@Ø S©¨S ®¨ÀÌÌ çÀÞÌ Þþ@ØÉr ~ÉTÌÉ À°ZÀ© ÞÉq | À®®c ®¨Ì ÌOSÉ @ØÀÌ ©ÉÌ @ØËÉ ÌOSÉÌ BSF A©AS ~QØÝ ÀOMo¨Ìf R Ìcf^°þSÉËÀ@Ø ´l®ÉAö© @ØÀÌÀaS -- jq Þþ®ÀÊ Ìcf^°þSÉË cÀUÀaS, "ÀBFÉA©°É°É ©ZS ÞþÉÝ Þþ©Föq RmäÉA° wÉSæÀUÉÀ@Ø AÞÝÉÀSÉ sÀ^¢Ì TÀoF À¬ØAUÝÉ ©ÉöÉA°wÀ@Ø sÀËha T^ÏS @ØAÌÀ© Þþcp« AaÀUS | ©ÉöÉÀ© ÌÉAwSfæAUÌ j@Ø j@ØAv ~Þkc» TkA©» R gÉccFµSÉ Þþ@ØÉr ÞÉq© | Às ®@ØU ®¨Ì cJÉoÉASÝÀTÌ TÀoF T^°wA©À© °mä¨Ì ÌÉAZÝÉ OÀU ©ÉöÉA°wÀ@Ø ÞþËÉAcdXo AcÞs»mägÉÀc À°M¦Û @ØÌÉqcÉ TÉn À®q AcóýÀc ©ÉöÉÀ°Ì Þþ@ØpA©À© Sk©S Sk©S ~gÉcSfÝ rA½ À°ZÉ A°© jce ©ÉöÉÀ© ~ÉTÉÀ°Ì AO«À@Ø ®c»°É AcOAU© @ØAÌÝÉ ©¨AU© | ®¨ÌæÀUÉ ÀsS SÉSÉ Þþ@ØÉÌ @ØËÉ @ØAöÀ©Àa jqçÞ ~ÉTÌÉ mÞÄ èASÀ© ÞÉq©ÉT |" cm䨩 cÉeUÉ oT»®ÊfÀ©Ì ÀQØÀn ÀBFÉA©AÌ^°þSÉÀËÌ ~c°ÉS ~ÞAÌ®fT | jÌ ÞÀÌÌ s¨Àw jq oÉÌÉAv cöS @ØÀÌ ASÀÝ Ìcf^°þSÉË cþQ|®Êf©À@Ø ÞkH»©ÉÝ ÀÞMJÀa A°ÀÝÀaS | ©JÉÌ ~AggÉc@ØÀLª R ÀÞþÌHÉÝ Ìcf^°þSÉÀËÌ ®ÉÊfA©@Ø ÞþA©gÉÌ ÞkH» Ac@ØÉr WÀv |

Ìcf^°þSÉÀËÌ Àcr A@Øa¨ wÉÀS ®¨ÌÌOSÉ @ØÀÌAaÀUS ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË | ÀsTS, "ÞþÀTÉÀ° bÉAUÝÉ A°S¨ TS, ÀwU ÀwÉ A¬ØAÌU SÉ, À®q À©É c®^ä A¬ØÀÌ jU" | ©JÉÌ ÞþËT BfcÀSÌ wÉÀS jq ÞþgÉc AcÀrK gÉÀc UQØ @ØÌÉ sÉÝ | ÀBFÉA©AÌ^°þSÉÀËÌ AÞÝÉÀSÉ sÀ^¢ ®¨ÌÌOSÉÌ @ØÉÌÀHq cñ wÉÀS ÞÉEOÉ©F®ÊfÀ©Ì ÞþgÉc mÞÄ | Ìcf^°þSÉÀËÌ cÉ\TfA@ØÞþA©gÉÌ ÞþËT ®emâÌÀHÌ wÉSæAUÌ ®¨Ì ©JÉÌq À°RÝÉ | jÌ ~ÉÀw 1880 ZþfÄÉÀN° ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË "TÉSTÝf" wfA©SÉvF ÌOSÉ @ØÀÌS | ~cSf^°þSÉË cÀUÀaS, "TÉSTÝfÌ wÉÀSÌ ®¨Ì ÀBFÉA©@ØÉ@ØÉÌ À°RÝÉ qeÌÉAB Ì@ØÀTÌ" |

À°rÉLëÀcÉo@Ø wÉS ÌOSÉÀ©R ÀBFÉA©AÌ^°þSÉÀËÌ @ØpA©Lª mª@ØfÝ | rßÌÉ ÌÉÀw ÌAO© ©ÉÌ @ØÉUBÝf mªÀ°rf wÉS "OUÀÌ OU ®Àc gÉÌ© ®^äÉS" ÌAO© öÀÝAaU Þ¨HÉÝ cÉ®@ØÉÀU | wÉSAv ®¨ÀÌÌ RiÉSÉTÉÝ ~©F^ä ~É@ØK»@Ø jce ´³fÞSÉÌ gÉcÞþ@ØÉÀr AcÀrKgÉÀc ®¬ØU | ¬ØÌÉA® BÉ©fÝ ®Êf© "UÉ TÉÀ®»qÀBÌ" jÌ cÉeUÉ ~S¨cÉ° @ØÀÌ A©AS ÀUÀZS, "~ÉÝ ÀÌ ~ÉÝ À°ÀrÌ ®^äÉS" | ®À©F^°þSÉË iÉ@بÀÌÌ AcZFÉ© ÌOSÉ "ATÀU ®Àc gÉÌ©®^äÉS" wÉSAvÌ TöÉÌÉÄþfÝ gÉKÉÝ ~S¨cÉÀ°Ì Þþ©FÉS¨cÉ° @ØÀÌ ÌOSÉ @ØÀÌS, "ATAUÀÝ ®@ØÀU wÉR gÉÌ© ègþ ®¨sr wÉS" | mªH»@بTÉÌf À°cfÌ A@Øa¨ À°rÉLëÀcÉo@Ø wÉÀSR ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË ®¨ÌÉÀÌÉÞ @ØÀÌS |

®À©F^°þSÉË iÉ@بÌ
ÀÞþT®ÊfÀ©Ì ÀQØÀnR AcAOn ®¨Ì ÌOSÉ @ØÀÌÀaS ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË | jq®c wÉÀSÌ ®¨Ì R @ØËÉ ÞþËT cÉeUÉ ~Éo¨AS@Ø wÉÀSÌ ®kO@Ø Aö®ÉÀc ~SÉÝÉÀ® oÌÉ ÀsÀ© ÞÉÀÌ | ©JÉÌ A@Øa¨ ÀÞþÀTÌ wÉS - "ÀÞþÀTÌ @ØËÉ ~ÉÌ ÀcÉÀUÉSÉ, ~ÉöÉ ! @Øf OJÉ°Sf ÌÉ©, À® Às jÀ®Àa ÀUÉ " | j ®c wÉÀSÌ ®¨ÀÌ R a^°PcAOÀn j@Ø S©¨S çÞ®pAÄ öÀÝÀa | j Þþ®ÀÊ @ØÀÝ@ØAv gÉCÉ wÉÀSÌ ´À\UZ @ØÌÉ ÀsÀ© ÞÉÀÌ | Aö^°f ÀZÝÉU, "ÞÉÀÝAUÝÉ ÀTÉÀÌ cÉÀB"Ì ®¨ÀÌ ÀcJÀoÀaS "ÞÉÀÝ ÞÉÀÝ ÀTÉÀÌ cÉÀB ÀÌ" | j wÉÀSÌ ®¨ÀÌ Ìcf^°þSÉÀËÌ wÉS, "jZÀSÉ ©ÉÀÌ ÀOÉÀZ À°AZAS" | "@ØFÉ @Ød ®BAS"Ì ®¨ÀÌ ÀcJÀoÀaS "A@Ø @ØAÌ ®BAS" | ÀBFÉA©AÌ^°þSÉÀËÌ j@ØAv BSAÞþÝ öÉA®Ì wÉS -- "À® ÀÞþT À@ØÉËÉ ÀÌ jZS" | ~ÉÌ j@ØAv öÉA®Ì wÉS, "À©ÉTÌÉ sÉ ÀöÉ@Ø gFÉUÉ" | jZÉÀS Ìcf^°þSÉÀËÌ "ÀrKÌQØÉ" SÉAv@ØÉÌ "RÀwÉ À©ÉTÌÉÉ ®cÉq gÉÀUÉ" wÉSAvÌ @ØËÉ mªgÉc©q TÀS ÞÀ¦Û sÉÝ | ©JÉÌ ÌAO© SÉvF®ÊfÀ©Ì AcmäÉAÌ© ~ÉÀUÉOSÉ @ØÌÉ ®¯ºc SÝ @ØÉÌH ~Ao@ØÉer wÉSw¨AU ®¨Ì ®eÌQØÀHÌ ~gÉÀc öÉAÌÀÝ ÀwÀa |


|| ®¨ÌÌQØH ÞþÀOÄÉ R mªÌAUAÞ Þþc©»S ||

ÀBFÉA©AÌ^°þSÉÀËÌ ®Êf© AS¤É R ®Êf©AÞþÝ©ÉÌ ÞAÌOÝ À®-®TÝ èo¨ ®ÊfÀ©Ì @ØËÉ R ®¨Ì ÌOSÉÌ TÀoFq ®fTÉcXo AaU SÉ | cþQ|®ÊfÀ©Ì mÏÉAÝLª R ´^ðA©Ì BSF A©AS wgfÌ gÉÀc ®ÀOÄ öS | 1875 ®ÉÀUÌ 8 B¨S ~ÉA°cþÉQ|®TÉB ®Êf© Ac°FÉUÝ ÞþA©A¤© öÝ | aÉnÀ°Ì jZÉÀS AcSÉ Àc©ÀS @Øòi R s^¢®Êf© ArQØÉ À°RÝÉ ö© | ArQØ@Ø AaÀUS s°¨gÁ | ©dH ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË jq ®Êf© Ac°FÉUÀÝÌ ®²ÞÉ°@Ø ÞÀ° ASs¨½ öS | j@Ø @ØËÉÝ ®ÊfÀ© ®²ÞkH»gÉÀc ´l®w» @ØÀÌAaÀUS ASÀBÀ@Ø | ASÀB wÉS ÀwÀÝ j@ØBS c¦Û wÉÝ@Ø öÀÝ ´iÀcS jq ~ÉrÉ ©JÉÌ AaU SÉ | ®@ØÀUÌ TÀoF ®Êf©OO»ÉÌ ÞþOÉÌ R Þþ®ÉÀÌÌ BSF ©JÉÀ@Ø ®c»°Éq cFÉÞp© ËÉ@ØÀ© À°AZ |

AXªÀB^°þSÉÀËÌ mªÌAUAÞ


A©AS wÉÀSÌ ®¨Ì mÏÉÝfgÉÀc ®eÌQØÀHÌ BSF ®ÌU ~É@ØÉÀÌ mªÌAUAÞ ÞXoA©Ì ´XgÉcSÉ @ØÌÀ© ®ÀOÄ öS | ©JÉÌ ~ÉÀw "cÉU@Ø" ÞAn@ØÉÝ Þþ@ØÉAr© AXªÀB^°þSÉË @Øp© mªÌAUAÞ ~S¨®ÌH @ØÌÉ ö© | ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË jq ÞXoA©Ì ®emâÉÌ @ØÀÌ ÞþËT ®eZFÉTÉAn@Ø mªÌAUAÞ R ÞÀÌ ©É ~ÉÌR ®öB @ØÀÌ ~É@ØÉÌTÉAn@Ø ÞXoA©Ì ÞþOUS @ØÀÌS | À@ØcUTÉn aÉÞÉZÉSÉÌ ®ÉoÉÌH vÉqÞ cFcöÉÌ @ØÀÌ mªÌAUAÞ aÉÞÉÀSÉÌ jq ®öB R ®ÌU ÞXoA©Ì ´XgÉc@Ø ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË | j©@ØÉU ÞÀÌR ~ÉB ÞsF»^ä jq ~É@ØÉÌTÉAn@Ø ÞXoA©q ®Êf©BwÀ© ÞþOAU© ÌÀÝÀa | ÞXoA©AvÌ cFcöÉAÌ@Ø wþöHÀsÉwF©É R ®ÉË»@Ø©É ®À^°öÉ©f© |

1897 ®ÉÀU A©AS "mªÌAUAÞ-wfA©TÉUÉ" SÉT@Ø ~©F^ä TkUFcÉS j@ØAv mªÌAUAÞ wþ^Ï Þþ@ØÉr @ØÀÌS | jÀ© Ac°FÉÞA©, ÀwÉAc^°°É®, mªH»@بTÉÌf À°cf, ~QØÝ ÀOMo¨Ìf, Ìcf^°þSÉË R ©JÉÌ ASÀBÌ 168Av wÉÀSÌ mªÌAUAÞ ~É@ØÉÌTÉAn@Ø ÞXoA©À© T¨A°þ© ~ÉÀa | jq wþ^Ï Þþ@ØÉÀrÌ ÞÌ "cfHÉcÉA°Sf" SÉT@Ø j@ØAv ®Êf© AcKÝ@Ø TÉA®@Ø ÞAn@ØÉR Þþ@ØÉr @ØÀÌS | ®@ØU TÉS¨ÀKÌ TÀoF ®ÊfÀ©Ì Ì® R OO»ÉÌ Þþ®ÉÌ WvÉÀSÉÌ AO^äÉÝ ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË ®©© ASÀcA°©ÞþÉH ÀËÀ@ØÀaS | Þ¨HÉÝ cÉ®@ØÉÀU À®ZÉS@ØÉÌ "wÉÝS ®TÉB" À°ÀZ A©AS @ØU@ØÉ©ÉÝ ®Êf©OO»ÉÌ BSF "gÉÌ©fÝ wÉÝS ®TÉB" mÏÉÞS @ØÀÌS jce ©JÉÌ ~ÀS@Ø SÉv@Øq jq ®TÉÀB ~AgSf© öÀÝAaU | jq ÞþA©¤ÉÀSÌ ´^ðA©Ì BSF A©AS ~ÉÞþÉH ÀOÄÉ R ÞAÌrþT @ØÀÌ AwÀÝAaÀUS | cÉeUÉ À°Àr ®Êf© ArQØÉ, ®Êf© ~oFÉÞSÉ R ®Êf©ÉS¨ÌÉwfÌÉ sÉÀ© ®óäÉÀö ~^ä© j@ØA°S ATAU© öÀÝ ~ÉUÉÞ ~ÉÀUÉOSÉ @ØÌÀ© ÞÉÀÌS, jq ´À³ÀrF ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË jq ®Êf© ®TÉB ÞþA©¤É @ØÀÌS | jq ®TÉÀBÌ T¨ZÞn çÀÞ "®Êf©-Þþ@ØÉAr@ØÉ" SÉÀT j@ØAv TÉA®@Ø ÞAn@ØÉR A©AS Þþ@ØÉr @ØÀÌS | gÉcÀ© ~cÉ@Ø UÉÀw Às À® s¨Àw À@ØcUTÉn ®Êf© AcKÝ@Ø j@ØAv ÞAn@ØÉ ASÝAT© gÉÀc jwÉÀÌÉ caÌ OÀUAaU |


|| ´Þ®eöÉÌ ||

j@ØBS ~ÉBfcS ®Êf© gÉc¨@Ø AsAS ASÀB ®c»°É ÞþOÉÌAcT¨Z ÀËÀ@Ø ®Êf©À@Ø Sk©S çÀÞ ®TpXo @ØÀÌÀaS ®cÌ@ØT gÉÀc, À°rf AcÀ°rf ®¨Ì ®ewþö, ®eÌQØÀHÌ AO^äÉ, ~É@ØÉÌTÉAn@Ø mªÌAUAÞ ÞXoA©Ì Þþc©»S R ÞþOÉÌ jce UÝ ASÀ°»ÀrÌ Sk©S ÞXoA©Ì Þþc©»S q©FÉA° AcAg^ð A°@Ø ASÀ°»r TÉS¨ÀKÌ @ØÉÀa ÀÞJMÀa A°ÀÝÀaS, jce ®Àc»ÉÞAÌ Ìcf^°þSÉËÀ@Ø ÌOSÉ @ØÀÌ ÀwÀaS À®q ÀBFÉA©AÌ^°þSÉÀËÌ ´À³ÀrFq cAU, "T¨½ ~ÊS ®óä ®¨Ì ©c @Ød@Ø AcrÂAcöÉÌ, ®ks»ArrSQØnÀUÉÀ@Ø @Ød@Ø öK» ÞþOÉÌ / ©ÉÀS ©ÉÀS ÞþÉÀH ÞþÉÀH wJÉË S^°SöÉÌ / ÞkH» @ØÌ ÀÌ wwS ~ÊS ©JÉÌ c^°S wÉÀS | "




ÀBFÉA©AÌ^°þSÉË
(1849-1925)





[1] AcG¨ OnØc©f»- AcG¨ OnØc©f» AaÀUS À® ~ÉTÀUÌ ~©F^ä BSAÞþÝ wÉÝ@Ø, wfA©@ØÉÌ R ®¨Ì@ØÉÌ | ÌÉTÀTÉöS ÌÉÀÝÌ ®TÝ ÀËÀ@Øq @ØpG R AcG¨ °¨q gÉq cþÉQ|®TÉÀB wÉS ÀwÀÝÀaS | AcG¨ OnØc©f iÉ@Ø¨Ì ÞAÌcÉÀÌÌ Àc©Sg¨@Ø wÉÝ@ØR AaÀUS | ~S¨TÉS @ØÌÉ sÉÝ TöAK» À°Àc^°þSÉË ÌAO© A@Øa¨ wÉÀS A©ASq ®¨Ì À°S | ©JÉÌ BSAÞþÝ©ÉÌ @ØÉÌH AaU A©AS °fW» ©ÉS ®öÀsÉÀw wÉSÀ@Ø gÉÌÉnØÉ^ä @ØÀÌ ©¨UÀ©S SÉ, ®ÊfÀ©Ì cÉHfÌ TT» ©JÉÌ wÉÀS ÞkH»gÉÀc Þþ@ØÉr ÀÞ© |

[2] s°¨gÁ - ZFÉ©SÉTÉ oþ¨Þ° wÉÝ@Ø R ®Êf©ÌOAÝ©É s°¨SÉË gÁÉOÉs» s°¨gÁ SÉÀTq ÞAÌAO© | TöAK» À°Àc^°þSÉË iÉ@Ø¨Ì ©JÉÀ@Ø iÉ@بÌcÉA¦ÛÌ ®Êf© ArQØ@Ø Aö®ÉÀc ASs¨½ @ØÀÌAaÀUS | A©AS ÞÉÀZÉÝÉB cÉ°ÀSR ~©F^ä ÞÉÌ°r»f AaÀUS | ÞÌc©»f@ØÉÀU ~ÉA°cþÉQ| ®TÉÀB ASÝAT© wÉS @ØÌÀ©S jce ®TÉB TA^°ÀÌÌ ®Êf© Ac°FÉUÀÝ ®Êf©ArQØ@Ø AöÀ®ÀcR ÀsÉw°ÉS @ØÀÌS | ©JÉÌ ÌAO© ´À\UZÀsÉwF cþQ|®Êf©, "AcÞ°gÝcÉÌH À@Ø @ØÀÌ RÀÌ TS" | Ìcf^°þSÉË s°¨gÀÁÌ ÞþA© AcÀrK rþXoÉrfU AaÀUS | ©JÉÌ ´À³ÀrF cÀUÀaS, "RmäÉ° aJÉÀO ÀbÀU P©AÌ öÀ© ÞÉÀÌ, s°¨gÁ AcoÉ©ÉÌ mªöÀmä ÌAO© |"







jq ÀUZÉ ~ÉÞSÉÌ À@ØTS UÉwU ?




© 2002, Parabaas, Inc.