Ìcf^°þSÉÀËÌ jq ´A½ ~ÉTÉÀ°Ì gÉcÉÝ | ~ÉTÉÀ°Ì TÀS ÞÀ¦Û Às, ®A©Fq Ìcf^°þSÉÀËÌ @ØAc©ÉÝ ®T@ØÉUfS©ÉÌ ÌÉÄþfÝ, ®ÉTÉAB@Ø jce ÙA©öÉA®@Ø À@ØÉÀSÉ WvSÉÌq Þþ©FQØ ´À\UZ ÞþÉÝ ÀSq | ÀO©SÉÌ ´À^ëÀKÌ U£ð ÀËÀ@Ø Tp©F¨Ì T¨ök©»Av Þs»^ä gÉÌÀ© AcþAvr rÉ®ÀSÌ Þþ©FQØ ÞAÌAmÏA©Ì TÀoFq BfcS ~A©cÉAö© @ØÀÌAaÀUS A©AS | ~^ä© j@ØcÉÌ qeÀÌB ÞþrÉ®À@ØÌ cÊgÀÊÌ ~ÉÀ°r Ì° @ØÌcÉÌ °ÉAcÀ© ÀSÀTAaÀUS ÞÀË | ©ZSR @ØÀòi ©ÉJÌ À@ØÉUÉöU AaU SÉ, AaU wÉS | À®q®c wÉSæAUÀ© ®e@ØÀ\ÞÌ @ØËÉ ~ÉÀa; ~ÉÀa ®Éö®, ÀrMs», ®©FAS¤É jce À°rÀÞþÀTÌ ´³fóä cÉHf | A@ا 1905 cÉ 1312 cÊÉÀN°Ì À@ØÉÀSÉ ´À\UZ ÀSq | cÉeUÉÌ j@Ø öRÝÉÌ TT»mÞrf» ®Êf© A©AS ÌOSÉ @ØÀÌAaÀUS À®q ´ÞUÀQØF | A@ا AcþAvr rÉ®À@ØÌ ÞþA© AcdXo©ÉÌ À@ØÉÀSÉ Þþ©FQØ ´A½ ©ÉJÌ À@ØÉÀSÉ wÉÀSq ÞÉRÝÉ sÉÝ SÉ | À®BSF cÊgÊ ~ÉÀ^°ÉUÀSÌ ®TÝ ÌAO© wÉSæAU AOÌ@ØÉU À°rÉLëÀcÉo jce ~ÉLërA½ BÉwÉcÉÌ ´³fÞ@Ø çÀÞ wÉRÝÉ ÀsÀ© ÞÉÀÌ Às-À@ØÉSR ®TÀÝ |

cm䨩 AOÌ@ØÉU, AS©F@ØÉU, ~SÉA°@ØÉU, ~ÉcöTÉS@ØÉÀUÌ cÉ©ÉcÌÀHÌ TÀoFq ÀsS ÌAO© Ìcf^°þSÉÀËÌ @ØAc©É jce wÉS | ®TÀÝÌ mÞr» ®²ÞkH» jA¦ÛÀÝ ËÉ@ØÉ A@Øa¨À©q ®¯ºc SÝ cÀU ©ÉJÌ @ØAc©ÉÝ À@ØÉËÉR À@ØÉËÉR AcÀrK @ØÀÌ ~ÉZFÉS AgA«@Ø @ØAc©ÉæAUÀ© ®T@ØÉUfS ®TÉÀBÌ ÞAÌÀcr-ÞAÌAmÏA© ¬Ø¨Àv ´ÀiÀa | ÀsTS Ô°¨q AcWÉ BATÕ @ØAc©ÉAv BAT°ÉAÌ ÞþËÉÌ s¨Àw AUAZ© - ©ÉÀ© À@ØÉSR ®erÝ ËÉÀ@Ø SÉ | ÔAc®B»SÕ @ØAc©ÉÝ wÊÉ®ÉwÀÌ ®^äÉS Ac®B»ÀSÌ Às AOn ~ÉÀa; Ô@ØFÉÀTAUÝÉÕ @ØAc©ÉÝ ~ÉÀa @ØU@ØÉ©ÉÌ vþÉÀTÌ Às aAcAv - ©ÉÌ ®ÉöÉÀsF ~ÉTÌÉ ®TÝAvÀ@Ø ~S¨TÉS @ØÀÌ ASÀ© ÞÉAÌ | A@ا ®TÀÝÌ ÚÉÞS À@ØÉÀSÉ ®ÉU ©ÉAÌÀZÌ Þþ©FQØ ´À\UZ ~ÉTÌÉ Ìcf^°þSÉÀËÌ @ØAc©ÉÝ ÞþÉÝ @ØZSR ÞÉq SÉ |

©ÉÌ @ØÉÌH jq SÝ Às AcÀrK gÉÀcq AcþAvr-AcÀÌÉof À@ØÉÀSÉ ´A½ @ØÌcÉÌ I¨JA@Ø ÀËÀ@Ø ASÀBÀ@Ø ®AÌÀÝ ÀÌÀZAaÀUS Ìcf^°þSÉË | ©ÉJÌ ÀaÉÀvÉw\ÞæAUÀ© jq Þþ©FQØgÉAK©É ®²ÞkH» ~S¨ÞAmÏ© SÝ | ÔÀTW R ÀÌM°þÕ wÀ\Þ qeÀÌB ÞþrÉ®À@ØÌ ~SFÉÝ ´lÞf¦ÛS A©AS ÀZÉUÉZ¨AUq À°AZÀÝÀaS | ÔÌÉBvf@ØÉÕ wÀ\Þ qeÀÌB Þþg¨Ì mäÉc@Ø cÉCÉAU OÉ@بAÌBfcfÌ ASU»¿B À©ÉKHcpA«À@Ø ©fQØHAc°þ¨Þ @ØÀÌÀaS A©AS | Ôc°SÉTÕ wÀ\Þ qeÀÌÀBÌ Þ¨AUrÀ@Ø ©¨ha @ØÀÌ TöLLª ÞþA©¤É @ØÀÌÀaS Acóýcf SÉÝÀ@ØÌ | ©ÉJÌ ´ÞSFÉÀ®R, ®ÉU ©ÉAÌÀZÌ ´À\UZ A@Øa¨ ~mÞÄ ËÉ@ØÀUR ÀTÉÀvÌ ´ÞÌ ÙA©öÉA®@Ø WvSÉcAU jÀ@ØcÉÀÌ ~S¨À\UAZ© ËÉÀ@ØAS | ÀwÉÌÉ, WÀÌ-cÉqÀÌ, OÉÌ ~oFÉÝ mëÌHfÝ | A@ا @ØAc Ìcf^°þSÉË ©ÉJÌ @ØAc©ÉÝ À®gÉÀc A@Ø @ØZSR ®TÉB jce qA©öÉÀ®Ì cÉmäc©ÉÀ@Ø ©¨ÀU ~ÉScÉÌ @ØËÉ ÀgÀcAaÀUS ?

Ô®ÉAöÀ©F ÙA©öÉA®@Ø©ÉÕ Þþc^ÎAvÀ© À°ZÉ sÉÝ ÞAÌyâÉÌ gÉKÉÀ©q ArÀ\Þ Þþ©FQØgÉÀc ÙA©öÉA®@Ø cÉ©ÉcÌH ÌOSÉÌ AcdÀXo Ìcf^°þSÉË T^äcF @ØÀÌÀaS Ac°þ¨Þ-ÞAÌöÉÀ®Ì gAÊÀ© |

"j@ØA°S mâ¨U ÀËÀ@Ø jÀ® ~ÉTÉÀ°Ì ÞAEOÀTÌ cÉÌÉ^°ÉÝ °ÉJA¦ÛÀÝ j@Ø ~A© ~ÉEOs» cFÉÞÉÌ À°ÀZAaU¨T | ÀoÉÞÉÌ cÉA¦Û ÀËÀ@Ø wÉoÉ jÀ® OÀÌ ZÉÀha WÉ® - jq wÉoÉæAU AcþAvr ®ÉTþÉBFSfA©Ì cÉSÉÀSÉ wÉoÉ SÝ, j ~ÉTÉÀ°Ì ®TÉÀBÌ AOÌ@ØÉÀUÌ wÉoÉ, jÌ cFcöÉÀÌ À@ØÉÀSÉ cFA©nØT öÝAS ~ÉA°@ØÉU ÀËÀ@Ø - ~ÉÌ j@ØAv wÉgf ®ÀmðÀö ©ÉÌ wÉ ÀOÀv A°Àha | jq-Às ÞþÉÀHÌ vÉS ~ÉTÉÌ ÀOÉÀZ ÞÀ¦ÛAaU ~ÉB Þs»^ä À® ~AcmëÌHfÝ öÀÝ ÌqU |"

(ÞkÀcÉ»½ Þþc^Î, Þp¤É- 58)

Ô~ÉTÌÉ °¨BÀS gÉA®ÝÉ jÀ®Aa s¨wU ÀÞþÀTÌ À®þÉÀ© / ~SÉA°@ØÉÀUÌ Y°Ý ´l® öÀ© / ~ÉTÌÉ °¨BÀS @ØAÌÝÉAa ÀZUÉ À@ØÉAv ÀÞþATÀ@ØÌ TÉÀI / AcÌö Aco¨Ì SÝS ®AUÀU, ATUS To¨Ì UÉÀBÕ (Ô~S^ä ÀÞþTÕ, TÉS®f)

jq @ØAc©ÉerAvÀ©R Ô~SÉA°@ØÉÀUÌ Y°Ý ´l®Õ cÉ@ØFÉeÀrÌ ÞþÀÝÉÀw ÀÞþT-~S¨gkA©Ì AS©F@ØÉUfS©É ®kAO© öÀÝÀa |

Ìcf^°þSÉÀËÌ @ØAc©ÉÝ À°AZ j@ØBÀ^ëÌ ÀÞþAT@Ø Þkc»BÀ^ëÌ öÉÌÉÀSÉ ÀÞþÝ®fÌ ®^ÎÉÀS ÞÉA¦Û A°À© ÞÉÀÌ B^ëÉ^äÀÌÌ ÞË | (ÔmªóðÕ, @Ø\ÞSÉ) À@ØÉËÉR À@ØÉSR cÉoÉ WÀv SÉ | @ØÉUÉ^äÌ ÀsS À@ØÉËÉR AWÀÌ ËÉÀ@Ø SÉ Ìcf^°þSÉÀËÌ @ØAcTÉS®À@Ø | ®TÀÝ ®TÀÝ A©AS QØH@ØÉÀUÌ @ØËÉR cÀUÀaS ~crF | ÀsTS -

     AOÌ@ØÉU ÌÀc ÀTÉÌ ÀÞþÀTÌ @ØÉCÉU
         j@ØËÉ cAUÀ© OÉR ÀcÉÀUÉ
     jq QØHv¨@ب ÀöÉ@Ø À®q AOÌ@ØÉU
         ©ÉÌÞÀÌ sA° ©¨AT ÀgÉÀUÉ
     TÀS @ØÌÉc SÉ ~ÉAT rÞË À©ÉTÉÌ
~É®É sÉRÝÉ °¨A°À@Øq ÀZÉUÉ ÌÀc XªÉÌ

(Ô°ÉÝÀTÉOSÕ TñÝÉ)

j@ØTÉn Às @ØAc©ÉAvÀ© Ìcf^°þSÉË j@ØAv @ØÉUcÉO@Ø rN° cFcöÉÌ @ØÀÌÀaS @ØAc©ÉÌ ArÀÌÉSÉÀT À®Av öU Ô1400 ®ÉUÕ (AOnÉ) | A@ا À® @ØAc©É Þ¦ÛÉTÉnq ~S¨gk© öÝ Às ASA°»ÄgÉÀc 1400 cÊÉN° cÉ 1993 AZþmvÉN°À@Øq @ØAc ASÀ°»r @ØÌÀ© ÀOÀÝÀaS jTS SÝ | @ØAc c©»TÉS@ØÉÀU °ÉJA¦ÛÀÝ ~SÉw© jce ~^äöfS gAcKFl@ØÉÀUÌ Às-À@ØÉÀSÉ @ØAc©É ÞÉi@ØÀ@Ø ´À³r @ØÀÌ ÌOSÉ @ØÀÌÀaS jq @ØAc©É - "~ÉTÉÌ c®^äwÉS À©ÉTÉÌ c®^äA°ÀS oÂAS© ö´@Ø QØH©ÀÌ-"

jq ©ÉJÌ ~^äÀÌÌ ~AgUÉK | ~ÉwÉTf A°ÀSÌ Às-À@ØÉÀSÉ @ØÉcFÌ®A®½ T¨ök©» - sZS ÔScfS ¬ØÉ\ã¨SA°S | ®@ØU c^ÎSöfSÕ | @ØÉÀBq jq A®XoÉ^ä @ØÌÉq sÉÝ Às, Ìcf^°þSÉÀËÌ @ØÉcF-@Ø\ÞSÉÌ ÞAÌ®ÀÌ ASA°»Ä A°SQØÀH cÉJoÉ ASA°»Ä WvSÉcAUÌ- ~ËÉ»l ÞþËÉA®Xo ÙA©öÉA®@Ø©ÉÌ, ®A©Fq À©TS ædLª ÀSq | - "~ÉÞS ®pAÄÀQØÀn Ìcf^°þSÉË j@ØÉ, À@ØÉÀSÉ qA©öÉ® ©ÉÀ@Ø ®ÉoÉÌÀHÌ ®ÀÊ cÉJÀoAS" | - AUÀZÀaS Ìcf^°þSÉË Ô®ÉAöÀ©F ÙA©öÉA®@Ø©ÉÕ Þþc^ÎAvÀ© |

Þþc^ÎAv ÌAO© öÀÝÀa OA\UÀrÌ °rÀ@ØÌ èdÀ© | À®q ®TÀÝ gÉÌÀ©Ì mªÉofS©É-~ÉÀ^°ÉUS nØÀTq ÀBÉÌÉÀUÉ ~ÉÌ BAvU öÀÝ ´ÀiÀa | @ØeÀwþ®, T¨®AUT AUw, @ØAT´ASmv ÞÉAv» jce AcþAvr ÌÉÀBÌ ÞÉÌmÞAÌ@Ø ®²Þ@Ø» öÀÝ ´ÀiAaU cñoÉ jce @بAvU©ÉTÝ | AXª©fÝ AcrÂs¨Xo À®q ÞAÌAmÏA©À@Ø @ØÀÌAaU ~ÉÌR ÀWÉÌÉÀUÉ | ©c¨ ®c A@Øa¨Ì ´ÞÀÌ AcþAvr-AcÀÌÉof BÉ©fÝ©ÉcÉÀ°Ì À®þÉ© ÞþcU R ~A£ð®þÉcf öÀÝ ´ÀiAaU nØÀTq | ÞAÌAmÏA© jTS AaU cÀUq 1942-j wÉ^ÎfAB-Ì ÞÀQØ ©ÉJÌ ÔgÉÌ© aÉÀ¦ÛÉÕ ~ÉÀ^°ÉUÀS À°ÀrÌ ÞþÉÝ ÞþA©Av À@ØÉH ÀËÀ@Øq ÀÞÀÝAaÀUS ~gk©Þkc» ®É¦ÛÉ |

À®q ®TÀÝÌ cÉeUÉ @ØAc©ÉÝ ÌÉBSfA©-®ÀO©S À°rÀÞþÀTÌ AOí ~Þþ©¨U AaU SÉ | wÉ^ÎfABÌ SÉT ´A\UAZ© öÀÝÀa ~ÀS@Ø @ØAcÌ @ØAc©ÉÝ | ®©FÉwþö, ~®öÀsÉw, ¦ÉAÐ-~AgsÉS, AcÀ°Ar ABAS® cÝ@Øv; ~SFA°À@Ø ~ÌAc^°, QبA°ÌÉT, Þþ¬Ø¨\U OÉ@Øf, TÉAS@Ø©UÉ ÀcÉTÉÌ TÉTUÉ, ~É^°ÉTÉÀSÌ @ØÉÌÉwpö, TÉ©AÊSf, ÞþfA©U©É, OÁwþÉT ~m¢ÉwÉÌ U¨xiS- j®cq cÉeUÉ @ØAc©ÉÝ @ØT ÀcAr mÏÉS ÀÞÀÝAaU |

1905 ÀËÀ@Ø 1940 Þs»^ä ®TÝÞÀc» cÉeUÉ ®ÉTAÝ@Ø Þn Z¨UÀUq jBÉ©fÝ @ØAc©ÉÌ AS°r»S ÀOÉÀZ Þ¦ÛÀc | A@ا Ìcf^°þSÉÀËÌ @ØAc©ÉÝ À©TS öÝAS | BÉAUÝÉSRÝÉUÉcÉÀwÌ ö©FÉ@ØÉÀÐ AcOAU© Ìcf^°þSÉË qeÀÌÀBÌ À°RÝÉ ´ÞÉAo ©FÉw @ØÌÀ© AXªoÉ @ØÀÌSAS | A@ا BÉAUÝÉSRÝÉUÉcÉw mÏÉS ÞÉÝAS ©ÉJÌ @ØAc©ÉÝ | - "qA©öÉ® ÀsZÉÀS ®ÉoÉÌH À®ZÉÀS AcþAvr ®ÉcÀB@Øv AaU, A@ا Ìcf^°þSÉË AaU SÉ | À®ZÉÀS ÌÉÄfÝ ÞAÌc©»ÀSÌ AcAOn UfUÉ OUAaU, A@ا SÉÌÀ@ØU wÉÀaÌ ÞÉ©ÉÝ Às ~ÉÀUÉ AIUATU @ØÌAaU À®vÉ AcþAvr wgS»ÀTÀxvÌ ÌÉÄþfÝ ~ÉT°ÉAS SÝ |" (Ô®ÉAöÀ©F ÙA©öÉA®@Ø©ÉÕ)

jqgÉÀcq Ìcf^°þSÉË ©ÉJÌ @ØAc©É ÀËÀ@Ø °kÀÌ ÀÌÀZAaÀUS ®T@ØÉUfS qA©öÉ®À@Ø | ©ÉÌ A°SÉß ~ÉÌ mÏÉSÉß - °¨AvÀ@Øq ®AÌÀÝ ÀÌÀZAaÀUS ©ÉJÌ @ØÉcFgÉcSÉÌ ÞAÌ®Ì ÀËÀ@Ø | qA©öÉÀ®Ì ®ÉÌÉl®ÉÌ, qA©öÉÀ®Ì ASsÉ»® ~ÉÀa ©ÉJÌ @ØAc©ÉÝ | ~ÉTÌÉ mëÌH @ØÌÀ© ÞÉAÌ ÔgÉÌ©©fË»Õ (Àö ÀTÉÌ AO« Þ¨HF ©fÀË») ~ÉÌ Ô~ÞTÉAS©Õ (Àö ÀTÉÌ °¨gÉ»wÉ À°r) @ØAc©É -- ÀsæAUÌ TÀoF gÉÌÀ©Ì cAö»À°rfÝ ~ÉÌ ~^äÀ°»rfÝ ®ÉemâpA©@Ø R ®ÉTÉAB@Ø qA©öÉÀ®Ì ®T^ªÝ WÀvÀa | A@ا ®ÉoÉÌH© ®T@ØÉUfS qA©öÉÀ®Ì SÉT-oÉT-A°S-©ÉAÌZ-WvSÉÌ ASA°»Ä cÉmäc©É ©ÉJÌ @ØAc©ÉÝ ÀSq | À@ØcU Às ÀSq ©É SÝ, À®gÉÀc @ØAc©É ÌOSÉ @ØÌÀ© gÉÀUÉR cÉ®À©S SÉ A©AS | À®@ØËÉq AUÀZ ÀwÀaS ÞkÀcÉ»½ Þþc^ÎAvÀ© cÉÌcÉÌ |

jq TÀSÉgAÊÌ ©fQØH ÞAÌc©»S ~ÉTÌÉ À°ZÀ© ÞÉq Ìcf^°þ-´«Ì cÉeUÉÌ @ØAcÀ°Ì ÌOSÉÝ | qA©öÉ®ÀcÉÀoÌ ~S¨gÉcSÉÝ j@Ø ~É-TkU A°@Ø-c°U öÀÝ ÀwÀa jq ÞÀc»Ì @ØAcÀ°Ì ÀUZÉÝ | ÞþËT AcrÂs¨Xo OUÉÌ @ØÉÀU BfcSÉS^°, ®¨of^°þSÉË, ~ATÝ OnØc©f», ÀÞþÀT^°þ ATn ®@ØÀUq cÉU@Ø R A@ØÀrÉÌ | ®T@ØÉUfS ÌÉBSfA©À© mâ¨ÀUÌ aÉnÀ°Ì Z¨c ®ÌÉ®AÌ ~Éwþöf öÀÝ SÉ RiÉq mªÉgÉAc@Ø AaU | A@ا mªÉofS©É-®ewþÉÀTÌ ©ÌÊæAU, ®rm¢ Acóýcf ~ÉÀ^°ÉUÀSÌ Àb´ ©ÉJÌÉ Þþ©FQØ SÉ @ØÀÌ ÞÉÀÌSAS | Acer r©À@ØÌ ©p©fÝ R O©¨Ë» °rÀ@Ø ~É^äBÉ»A©@Ø ÌÉÄþfÝ ®²ÞÀ@Ø»Ì Às ©fcþ WÉ©-ÞþA©WÉ© - ©ÉÌ ®cvÉ ®²ÞkH» Y°ÝÊT SÉ @ØÌÀUR gÉÌÀ©Ì ~Ë»PSA©@Ø ÞAÌAmÏA©Ì ~cSTS ~ÉÌ ®ÉTþÉBFcÉ°f ÍÞASÀcAr@Ø©ÉÌ BAvU ®²Þ@Ø»Av ©ÉJÌÉ ÀTÉÀvÌ ´ÞÌ c¨ÀI AwÀÝAaÀUS | A©AÌÀrÌ °rÀ@Ø ¬ØFÉA®cÉÀ°Ì ´±ÉÀSÌ ®e@ØvÀcÉo ~ÉÌ ¬ØFÉA®AcÀÌÉof ÀO©SÉÌ ´³fÞS - °¨qq ©ÉJÀ°Ì ´ÞUANo-ÀwÉOÌ AaU cFÉÞ@ØgÉÀc | À®q ´ÞUANo Ìcf^°þSÉÀËÌR AaU SÉ - jTS SÝ, A@ا @ØAc©ÉÝ cÉmäc AOÀnÌ ~S¨Þ¨à©ÉÝ ©ÉÀ@Ø ÞAÌm¬Ø¨v @ØÌcÉÌ @Ø\ÞSÉ ©ÉJÀ@Ø ~É@ØK»H @ØÌ© SÉ | AcþAvr ®ÉTþÉBFcÉÀ°Ì ÀOÀÝ SÉÌÀ@ØU ÞÉ©ÉÝ ~ÉÀUÉÌ AIUATAUÌ ÞþA©çÞ @ØAc©ÉÝ jJÀ@Ø ©¨UÀ©q gÉÀUÉ UÉw© ©ÉJÌ ÞþoÉS© | BfcÀSÌ ÀrK ÞÀc»R jq ©ÉJÌ AUAZ© mªf@ØÉÀÌÉA½ |

A@ا ÞþËT TöÉs¨Xo ÞÌc©f»@ØÉÀUÌ @ØAcÀ°Ì TÀSÌq WÀv ÀwU ÞAÌc©»S | ®T@ØÉUÀ@Ø ©ÉJÌÉ ~S^ä@ØÉÀUÌ ~ÉcöTÐÀU ÀÌÀZ ©¨ha gÉcÀ© ÞÉÌÀUS SÉ | ®T@ØÉUfS qA©öÉÀ® R ÌÉÄþSfA©À© QØT©ÉÀUÉg R Spre®©ÉÌ Às ®eWK» OÀUÀa- ©ÉÌ ¬ØÀU ®ÉoÉÌH TÉS¨ÀKÌ oS-BS-BfcS AcÞ^ð ÀËÀ@Ø AcÞ^ð©Ì öÀÝ ´iÀa ÞþA©A°S | jq ÞAÌAmÏA©À@Ø AOAí© SÉ @ØÀÌ ´ÞÉÝ AaU SÉ ©ÉJÀ°Ì | ©ÉJÌÉ jÌ ÞþÀÝÉBS ÀcÉo @ØÀÌAaÀUS wgfÌgÉÀc | ÞþÀÝÉBSÀcÉÀoÌ jq TÉnÉc°U ÀËÀ@Ø ~ÉTÌÉ Ìcf^°þs¨ÀwÌ ÞÌc©f» @ØÉÀUÌ cÉeUÉ @ØAc©ÉÀ@Ø AOSÀ© ÞÉAÌ A@Øa¨vÉ |

ÙA©öÉA®@Ø @ØÉU ASH»Ý R ASÀ°»ÀrÌ jq ÞþcH©É ®cÀOÀÝ ÀcAr À°ZÉ sÉÝ OA\UÀrÌ °rÀ@Ø | @ØÉÌH Ù ®TÝAvÀ©q AXª©fÝ AcrÂs¨Xo OUÀa ~É^äBÉ»A©@Ø ÌÉÄþrA½æAUÌ TÀoF; ¬ØFÉA®cÉÀ°Ì ®ÀÊ OÀUÀa jq r©ÉÀN°Ì TÉS¨ÀKÌ TÌHÉA^ä@Ø ®ewþÉT ; ~SFA°À@Ø gÉÌÀ©Ì ÌÉBSfA© R À°rfÝ ÞAÌAmÏA©À© ®cÀOÀÝ T^ÏS-ÞþZÌ °r@Ø jq ®TÝAv | Ô¬ØFÉA®mv-AcÀÌÉof ÀUZ@Ø Ar\Þf®eWÕ- jÌ ÞþA©¤É (1942), gÉÌ©aÉÀ¦ÛÉ ~ÉÀ^°ÉUS (1942), T^ª^äÌ (1943), wHSÉvF ®eW- jÌ ÞþA©¤É (1944), AXª©fÝ TöÉs¨Xo ~À^ä ~ÉHAc@Ø ÀcÉTÉ AcÀm¬ØÉÌH (1945), T¨®AUT AUÀwÌ Þþ©FQØ ®ewþÉT A°c® ÀWÉKHÉ, ®É²Þþ°ÉAÝ@Ø °ÉÊÉ, ÀSM-AcÀ°þÉö, @ØU@ØÉ©ÉÝ wHAcÀQØÉg (1946), À©gÉwÉ ~ÉÀ^°ÉUS (1946-1949), À°ÀrÌ AXªZÐf@ØÌH R mªÉofS©É (1947), Þ¨SEO ®É²Þþ°ÉAÝ@Ø °ÉÊÉ, wÉ^ÎfABÌ Tp©F¨ (1948) - jq ®cq WÀvAaU Ù j@Ø °rÀ@ØÌ TÀoF | @ØÉÀÌÉÌq ®ÉoF AaU SÉ Ù Ì½IÌÉÀSÉ @ØÉUAOíæAU T¨Àa À¬ØUÉÌ | Ìcf^°þSÉË BfAc© ËÉ@ØÀU @Øf @ØÌÀ©S ©É cUÉ @ØAiS A@ا ~Éo¨AS@Ø @ØAcÌÉ À®q @ØÉÀUÌ AOí Þþha^ð ÌÉZcÉÌ À@ØÉÀSÉ ÀOÄÉq @ØÀÌSAS | AcÞÌf©ÞÀQØ cUÉ sÉÝ, qA©öÉ®À@Ø ©ÉJÌÉ AcÀrKgÉÀc ®TÝ-AOAí© @ØÀÌ °ÉAwÀÝ A°À©q ÀOÀÝÀaS @ØAc©ÉÝ |

"À® ÞɦÛÉ B¨¦ÛÀSÉ c¨Uc¨AU SR ©¨AT | cAw»Ì oÉS ZÉÝ ´SA©AÌÀr"| (Ô´vÞÉAZÕ, nØ^°®f) @ØAc©ÉÌ jq ÞeA½À© Ô´SA©AÌÀrÕ rN°Av q´ÀÌÉÞfÝ ~Ë»SfA©Ì ÔÀwþv A¦ÀÞþrS qÝÉÌÕ ~ËÉ»l ~Ë»PSA©@Ø T^°ÉÌ ©¨Ê©T cl®ÌAvÀ@Ø ÀcÉIÉÝ | AcrÂÀBɦÛÉ À®q °¨c»l®ÌÀ@Ø AcÀrKgÉÀc ASÀ°»r @ØÌcÉÌ BSFq jq ®ÉUAv ´À\UZ @ØÀÌÀaS @ØAc |

¬ØFÉA®cÉÀ°Ì ÞþA©¤É sA°R WÀvAaU 1922 ®ÉU ÀËÀ@Ø sZS T¨À®ÉAUAS QØT©ÉÝ jÀ®AaÀUS q©ÉAUÀ©, A@ا AcrÂcFÉÞf ¬ØFÉA®cÉÀ°Ì gÝßÌ©É ®²ÞÀ@Ø» ®ÉoÉÌH TÉS¨K R c¨AXoBfcfÌÉ sËÉË»gÉÀc ~cAö© öÀÝAaÀUS 1933-jÌ ÞÌ sZS AövUÉÌ BÉTÉ»ASÌ j@ØSÉÝ@Ø ÞÀ° ~AoA¤© | A©AÌÀrÌ °rÀ@ØÌ Ù ®TÝAv AcÀr ¬ØFÉA®cÉÀ°Ì ´±ÉÀSÌ @ØÉU | ÀmÞÀS wH©^¢f ®Ì@ØÉÀÌÌ Þ©S jce ÀBSÉÀÌU ¬ØþÉÀßÉ-Ì QØT©É ~Ao@ØÉÌ R PmªÌ©^¢fÝ ®Ì@ØÉÀÌÌ ÞþA©¤É WÀv 1936 ®ÉÀU; BÉÞÉS ®ÉTAÌ@Ø ©lÞÌ©ÉÝ °¨c»U R ~®ewAi© OfÀSÌ ´ÞÌ ~ÉnØTH öÉSÀ© ËÉÀ@Ø 1937 ®ÉU ÀËÀ@Ø | À®q ®TÝ cÉeUÉÝ ®TÉB©^¢cÉ°f AO^äÉgÉcSÉ Þþ®ÉAÌ© öÀÝ OÀUÀa | ¬ØFÉA®cÉÀ°Ì AcdXo©ÉÝ AcArÄ gkAT@ØÉ wþöH @ØÀÌÀa ®TÉB©^¢cÉ° | 1938 ®ÉÀU ®¨gÉK T¨ÀZÉÞÉoFÉÝ ÔOfS; 1938Õ SÉÀT Às @ØAc©ÉAv AUÀZAaÀUS À®q @ØAc©É ®ÌÉ®AÌ BÉÞÉS-AcÀÌÉof AaU jce ®ÉAc»@ØgÉÀc AaU ®ÉTþÉBFcÉ° jce ´ÞASÀcrcÉ°-AcÀÌÉof | À®q @ØAc©É T¨A°þ© @ØÌÀ© ®öÀB mªf@Øp© öÀ© ÞÉÀÌSAS ~Ao@ØÉer ®ÉTAÝ@Ø ÞÀnÌ ®²ÞÉ°@Ø | ®ÉTþÉBFcÉ°f AcþAvr Þþg¨ Ac̽ öÀ© ÞÉÀÌ - jq ÀgÀc @ØAc©ÉAvÀ@Ø A¬ØAÌÀÝ A°ÀÝAaÀUS ~ÀSÀ@Ø | Ô~ÉS^°cÉBÉÌ ÞAn@ØÉÕ-Ì ®²ÞÉ°@Ø ©ZS AaÀUS ®À©F^°þSÉË TB¨T°ÉÌ | Ô~ÉS^°cÉBÉÌ ÞAn@ØÉÕÌ ©ZS AaU ®¨mÞÄ ¬ØFÉA®AcÀÌÉof gkAT@ØÉ | Ô~ÉS^°cÉBÉÌ ÞAn@ØÉÕÌ ®ÉAöÀ©FÌ Þp¤É ©ZS À°ZÀ©S @ØAc ~dH ATn | jq @ØAc©ÉAv AScÉ»OS @ØÀÌ A©AS 1938 ®ÉÀU rÉÌ°fÝ ~ÉS^°cÉBÉÌ ÞAn@ØÉÝ Þþ@ØÉr @ØÀÌS | ÔOfS; 1938Õ- jq @ØAc©ÉAv A°ÀÝ cÉeUÉ ®ÉAöÀ©FÌ S©¨S s¨ÀwÌ @ØAc ®¨gÉK T¨ÀZÉÞÉoFÉÝÀ@Ø AOÀS ASÀUS cÉCÉAU ÞÉi@Ø | jq @ØAc©ÉÝ oÌÉ ÌqU ¬ØFÉA®cÉ°f BÉÞÉÀSÌ ~ÉnØTÀHÌ ÙA©öÉA®@Ø @ØÉÀUÌ aAc |

"BÉÞÞ¨yÞÀ@Ø IÀÌ ¬Ø¨UI¨AÌ BÂÀU öFÉßÉR"| cÉeUÉ @ØAc©ÉÌ jq ÞÀc»Ì qA©öÉÀ® Ô@ØÉÀmäÕÌ @ØAc ~AgoÉÝ ZFÉ© A°ÀSr °É®À@Ø g¨ÀU ËÉ@ØÉÌ À@ØÉÀSÉ ´ÞÉÝ ÀSq | ÀZÉUÉTÀS, T¨½ Y°ÀÝ, mªÉofS @ØUÀT, ´¿BÂU R ÞþwA©rfU Þþ©FÝ-®TpXo @ØAc©É A©AS ~B®þ AUÀZ ÀwÀaS OA\Ur R Þ¡ÉÀrÌ °rÀ@Ø | ©ÉÌÞÀÌR ©ÉJÌ @ØAc©É ÌOSÉÌ oÉÌÉ QØfH öÝAS, sA°R ®¨°pbÛ ®ÉTFcÉÀ°Ì ®ÌU Þþ©FÝ A@Øa¨vÉ ®erÝ-~É@ØfH» öÀÝ ÞÀ¦ÛAaU KÉÀvÌ °rÀ@Ø OfS-gÉÌ© s¨Xo, gÉÌ©fÝ @ØAT´ASmv ÞÉAv»Ì AcgÉBS q©FÉA° WvSÉÝ | @ØAc©ÉÀ@Ø ASA°»Ä ÌOSÉ jce ©ÉÌ À°r@ØÉÀUÌ ®ÀÊ ®eU£ð @ØÀÌ À°RÝÉÌ cFÉÞÉÀÌ A°ÀSr °ÉÀ®Ì AXªoÉ À©É AaUq SÉ, cÌe ~S^ä@ØÉÀUÌ ÀÞþAQØÀ© @ØAc©É SÉ AUÀZ AcÀrK @ØÉÀUÌ AcÀrK WvSÉÌ ÀÞþAQØÀ© qA©öÉÀ®Ì AcArÄ ÞþA©¬ØUS Aö®ÉÀcq @ØAc©É AUZÀ© ÀsS gÉÀUÉcÉ®À©S A©AS | ~ÉTÌÉ @ØÀÝ@ØAv @ØAc©ÉÌ SÉT ´À\UZ @ØÌAa | @ØAc©É (1942) ®e@ØUÀSÌ ~^ä»g¨½ @ØAc©ÉæAU öU -ÔNýFÉ@ØÉ´v : 1937Õ, ÔBÉÞÉS : 1940Õ, Ô~ÉwÉTf : 1942Õ, SÀg²cÌ : 1941Õ | g¨Z ATAaU (1944) @ØAc©É ®e@ØUÀSÌ ~^äw»© @ØAc©ÉæAU öU ÔgÉÌ©aÉÀ¦ÛÉ : 1942Õ, ÔÀc©ÉÌ : 1943Õ | A°ÀSr °ÉÀ®Ì @ØAc©É (1951) ®e@ØUÀSÌ ~^äw»© @ØAc©ÉæAU ÔÀ@ØÉAÌÝÉ : 1950Õ, ÔÞÀSÌq ~ÉwÄ : 1947Õ, ÔcÉeUÉ : 1350Õ | ~öUFÉ (1954) ®e@ØUÀS ~ÉÀa - ÔArQØ@Ø oT»Wv : 1954Õ, ÔArQØ@Ø ATAaÀU 1953Õ | @ØÉÀOÌ TÉS¨K (1964) ®e@ØUÀSÌ @ØAc©É - ÔB^ëA°S : 1360Õ, ÔcSFÉ : 1366Õ, ÔÞ¨Àc I¦Û : 1367Õ | ~®ÊA© (1972) ®e@ØUSg¨½ @ØAc©É - ÔcÉeUÉ, 1964Õ, ÔcSFÉ : 1375Õ | ÌÉT ÀwÀa cScÉÀ® (1981) wþÀ^Ï ~ÉÀa- Ô~ÉqS : 1975Õ |

´Xop© ©ÉAU@ØÉÝ À@ØcU @ØAc©ÉæAUÌ SÉÀTÌ ´ÞÌ ÀOÉZ ÌÉZÀUq ÀsS qA©öÉ® @ØËÉ cUÀ© ËÉÀ@Ø | ®ÉTFcÉÀ° ~ÉmÏÉ AaU A°ÀSr °ÉÀ®Ì | Ôj s¨ÀwÌ OÉJ° öU @ØÉÀmäÕ- jq ~ÉEOs» ÞCüA½AcArÄ @ØAc©ÉAvR 1938 ®ÉÀUÌ rÉÌ°fÝ ~ÉS^°cÉBÉÌ ÞAn@ØÉÝ ~dH ATÀnÌ AScÉ»OÀS Þþ@ØÉÀrÌ ~ÉÀUÉ À°ÀZAaU | A@ا ®ÉTFcÉÀ°Ì AcrÂÉ® ©ÉJÀ@Ø j@ØOQب @ØÀÌ À°ÝAS | qA©öÉÀ®Ì Þ°AOí A©AS s©vÉ sËÉË»gÉÀc ´ÞUANoÀ© ~ÉSÀ© ÀÞÀÌAaÀUS ©©vÉ ©ZS ~ÀSÀ@Øq ÞÉÀÌSAS | wÉ^ÎfAB ~ÉÌ ®¨gÉKO^°þ c®¨Ì TÀ©Ì ®ÀÊ ATU SÉ ËÉ@ØÀUR À°rcþ©fçÀÞ Às rþXoÉ ©ÉJÀ°Ì ÞþÉÞF AaU ©É ©ZS ~S¨gc @ØÌÀ© ÞÉÀÌSAS ®ÉTFcÉ°fÀ°Ì ~ÀSÀ@Øq | À®q g¨ÀUÌ °ÉT ©ÉJÀ°Ì A°À© öÀÝÀa °fW»@ØÉU oÀÌ | A°ÀSr °É® A@ا g¨UAv @ØÀÌSAS | ÔgÉÌ© aÉÀ¦ÛÉÕ ~ÉÀ^°ÉUÀSÌ SÉÝ@Ø wÉ^ÎfABÀ@Ø mëÌH @ØÀÌ A©AS ÔgÉÌ© aÉÀ¦ÛÉ : 1942Õ @ØAc©ÉAv AUÀZAaÀUS -

ÀOÀÝ °FÉÀZÉ @Ø© ÀsÉBS °fW» ÞÀ¦Û ~ÉÀa ~ɦÛÉ~ÉA¦Û
      OA\Ur À@ØÉAv BfcÀSÌ cÉAUÝÉA¦Û
      ~A£ð ©ÉTÉÀv ÞþZÌ À®MÌ @ØÀÌ
         cÉAU ~ÉÌ @ØßÀÌ :
      jq cÉU¨TÝ ®TÀÝÌ P®@Ø©R
À©ÉTÉÌ OÌH-AOÀíR À® À©É ÌÀÝ ÀwU ~QØ© |

A°ÀSr °ÉÀ®Ì ~ÉÌ j@ØAv @ØAc©ÉÌ SÉT ÔÀc©ÉÌ 1943Õ (g¨Z-ATAaU(??)) | j@Ø ´°É« ~ÉöÂÉS ÀsS oÂAS© öÀha qËÉÌ©ÌÀÊ, ~ÉÀUÉA¦Û© @ØÀÌ ©¨UÀa À°ÀrÌ TT»À@Ø^°þ | @ØAc©ÉAvÀ© À@ØcU jq ~S¨gcq cF½ | A@ا @ØAc©É-ÀrÀK @ØAc j@ØAv ÔÚÉAÞ@ØÉÕ ÀÌÀZÀaS ÞÉiÀ@ØÌ BSF - jq ®TÀÝ ToFÌÉÀ© Àc©ÉÀÌ ÀgÀ® ~É®© ÞþcÉ®f ®¨gÉKOÀ^°þÌ @ØximªÌ | cÉCÉAU ÀrþÉ©É Þþ©fQØÉ @ØÀÌ ËÉ@ØÀ©S À®q À°rÀÞþT-´³fóä ToFÌÉÀ©Ì cÉHf èÀS ÀScÉÌ BSF | @ØAc©ÉAvÌ SÉÀT À®q ®ÉTAÝ@Ø WvSÉÀ@Øq À°RÝÉ öÀÝÀa ædLª |

A°ÀSr °ÉÀ®Ì ~ÉÌ j@ØAv @ØAc©ÉÌ SÉT Ô~ÉqS 1975Õ (ÌÉT ÀwÀa cScÉÀ®, 1981) | mªÉofS gÉÌÀ©Ì ÞþrÉ®S BdAÌ ~ÉqS BÉAÌ @ØÌÀU wH©ÉA^¢@Ø À°ÀrÌ cFA½mªÉofS©ÉÌ ÞQØÞÉ©f @ØAc ~ÞAÌAT© QبNo©ÉÝ AUÀZAaÀUS jq @ØAc©É -

      ÀaÉv ÀaÉv TÉS¨ÀKÌ ~ÉqS
    AUAUÞ¨vÀ°Ì ~ÉqÀSÌ ®¨À©É
   ~ÉTÉÀ@Ø ~ÉÀÄÞpÀÄ ÀcJÀo ÀÌÀZÀa :
           ~ËO mªÉofS©ÉÌ ÞÌ
        ~ÉAT @ØZSR ~ÉqS gÉACAS
      ~ÉqSq ~ÉTÉÀ@Ø Þþ©Fö gÉCÀa |

Às @ØAcÌÉ Ìcf^°þBfcÀSÌ ÀrK °rÀ@Ø ~ÉAcgk»© öÀÝAaÀUS S©¨S s¨ÀwÌ A@Øa¨ ÞAÌcA©»© @ØÉcFAO^äÉ ASÀÝ, ©ÉJÀ°Ì ®©@Ø», ®ÀO©S °pAÄ AaU À@ØcU gÉÌÀ©Ì SÝ - ®Twþ AcÀrÂÌ qA©öÉÀ®Ì ÞþA© | ®¨ÞÄ qA©öÉ®TSmâ ~É^äBÉ»A©@Ø©ÉÀcÉo ~Éo¨AS@Ø @ØAcÀ°Ì ~SF©T PcArÄF | ÞþËT AcrÂs¨ÀXoÌ WÉ©-ÞþA©WÉÀ©Ì TÀoF A°ÀÝ ©ÉJÀ°Ì cÉUF-P@ØÀrÉÌ À@ØÀvAaU | öÝÀ©É jq s¨ÀXoÌ ÞkH» ©ÉlÞs» ©ZSq ©ÉJÌÉ ÀcÉÀISAS | A@ا sZSq P@ØÀrÉÌ ~A©nØT @ØÀÌ ©ÉJÌÉ cAöAc»ÀrÂÌ T¨ÀZÉT¨AZ öÀUS, ©ZSq c¨ÀI ASÀUS Às, jq Acr r©@ØfÝ ®gF©É QØT©ÉÀUÉgf, ®ÉTþÉBFcÉ°fÀ°Ì öÉSÉöÉASÀ© AcÞ^ð | À®q AcÞs»mä ÞpAËcfÀ© ¬ØFÉA®cÉÀ°Ì ´±ÉS ÀËÀ@Ø èd @ØÀÌ AXª©fÝ AcrÂs¨Xo ÀrK öRÝÉ Þs»^ä Às @ØÉU-Þc» - ©ÉÀ© ®ÀO©S TÉS¨ÀKÌ ÞÀQØ ®T-®TÀÝÌ ®¨©fcþ ~É©A© ~S¨gc SÉ @ØÀÌ À@ØÉÀSÉ ´ÞÉÝ AaU SÉ | ©Éq ~Éo¨AS@Ø @ØAcÀ°Ì ÞþÀ©FÀ@Øq ®T@ØÉU-®ÀO©S jce ~É^äBÉ»A©@Ø ÞAÌAmÏA© ®²ÞÀ@Ø» ®BÉw AaÀUS | ©ÉJÀ°Ì ~S¨gcÀUÉ@Ø, ´ÞUANoÌ Bwl jq ZÐ-qA©öÉ®À@Øq BfcÀSÌ ~S^ä AcÞ^ð©ÉÀcÉÀoÌ Þþ©f@Ø @ØÀÌ ©¨ÀUAaU | A©AÌÀrÌ @ØAcÌÉ A©AÌÀrÌ °rÀ@Ø ASA°»Ä ®TÝ-mªÉQØÌ-T¨A°þ© @ØAc©ÉÌ c°ÀU TÉSc-TÀSÌ AS©F-´ÞUANoÌ @ØAc©Éq ÞþoÉS© AUZÀUR ©ÉJÀ°Ì ÞÀQØ OA\UÀrÌ °rÀ@Ø - sZS AXª©fÝ AcrÂs¨Xo ®A©Fq OUÀa - ©ZS ~ÉÌ ®T@ØÉU-´°É®fS ËÉ@ØÉ ®¯ºc öÝAS | À®-Ì@ØT qÀhaR @ØÀÌSAS ©ÉJÌÉ | j AcKÀÝ Ìcf^°þSÉÀËÌ TÀ©É À@ØÉÀSÉ ®ÀO©S ~ÉÞA«R ©ÉJÀ°Ì AaU SÉ |

A©AÌÀrÌ @ØAcÀ°Ì TÀoF ÞþËTÉcAo ®TÝ, mªÀ°r R AcrÂ-®TÉB ®²ÞÀ@Ø» ~©fc BÉwþ© TÀSÌ @ØAc AaÀUS AcG¨ À° | ®ÉTFcÉ°f gÉcoÉÌÉÝ ~É@ØpÄ AaÀUS cÀU cÉmäc qA©öÉ® ®²ÞÀ@Ø» j@Ø ®ÀO©S AcrÂcfQØH A©AS ~ÉÝ« @ØÀÌAaÀUS | Ac°£o R ®¨ÞAЩ jq @ØAc ~É^äBÉ»A©@Ø @ØAc©ÉÌ TÉSAOnAv ®²ÞÀ@Ø»R AaÀUS ~cAö© | A©AS À°ÀZAaÀUS, Acer r©ÉÀN°Ì ÞÉEOÉ©F @ØAcÌÉ ®TÀÝÌ ASA°»Ä AOí @ØAc©ÉÝ T¨A°þ© @ØÀÌ A°À© @بAxi© öS SÉ | AcG¨ À° ASÀBR À®q @بxiÉ ÀcÉo @ØÀÌSAS |

AcG¨ À°-Ì ~B®þ @ØAc©É ~ÉÀa ÀsæAUÀ© @ØÉUÉß T¨A°þ© öÀÝÀa mÞÄÉQØÀÌ | ~ÉTÌÉ ÀcÀa ASÀÝAa ®É© gÉq O²ÞÉ ®e@ØUÀSÌ °¨Av TÉn AS°r»S | ¬ØFÉA®cÉ° sZS nØÀTq gfKH ~É@ØÉÌ oÉÌH @ØÀÌÀa ©ZS cÉeUÉÌ ÀUZ@Ø-Ar\Þf-c¨AXoBfcfÌÉ j@ØÀsÉÀw ©ÉÌ AcdXo©É @ØÌÀ© AXªoÉ @ØÀÌSAS | jq AcÀÌÉAo©É ~ÉÌR ©fcþ öU sZS ~SÉnØTÀHÌ O¨A½ gÊ @ØÀÌ ÌÉArÝÉ ~ÉnØTH @ØÌÀUS AövUÉÌ | ©ZS AcÀrÂÌ j@ØTÉn ®ÉTFcÉ°f À°r À®ÉAgÀÝ© ÌÉArÝÉ | jq ~ÉnØTÀHÌ WvSÉ mªÉgÉAc@ØgÉÀcq TT»§° TÀS öU AcÀrÂÌ ègcÉ°f TÉS¨ÀKÌ @ØÉÀa | AcG¨ À° jq WvSÉ ASÀÝ @ØAc©É AUZÀUS jÀ@ØcÉÀÌ ®ÉU ©ÉAÌZ®ö | ®É© gÉq O²ÞÉ ®e@ØUÀSÌ ~^äg¨»½ @ØAc©ÉÌ SÉT Ô22Àr B¨S, 1941Õ | jq A°ÀSq ~ÉnØÉ^ä öÀÝAaU ÌÉArÝÉ | @ØAc©ÉAvÀ© ®ÌU gÉÀKF AövUÉÌ-jÌ SÉT ´A\UAZ© öÝAS | WvSÉAvÀ@Ø À@ØcUq °¨-À°ÀrÌ ®²ÞÀ@Ø»Ì TÀoF ~ÉcXo @ØÀÌ À°ÀZSAS AcG¨ À° | A©AS jq ArÀÌÉSÉÀTÌ @ØAc©ÉAvÀ@Ø AXª©fÝ TöÉs¨ÀXoÌ À®q WS ®e@ØvÉÞ^ð AcrÂ-ÞAÌAmÏA©À@Øq ©¨ÀU oÀÌÀaS -

      BSwHTÀS ~AoSÉÝÀ@ØÌ mÏÉS ÞkH» @ØÀÌÉ cfÌ |
        À®ÝÉÀS À®ÝÉÀS ÀöÉ@Ø À@ØÉUÉ@بAU
         ®eÀwÉÞÀS : ©c¨ OfS, dr -
      À°Àr À°Àr @ØpKÉH TB¨Ì s© ÀbÀU À°Ý
           ©ÉÀ°Ì ÀÞMdK
      mªÉÀË»Ì cAo»G¨ AaÀ°þ, cÀSA°Ì cASÝÉÀ°,
           T¨TkK¨» ~AmÏÌ
      BÀU mÏÀU s¨Xo OÀU, gÉÌÀ©ÌR Ag©
        vÀU, ÞþÉÀHÌ ASÀ°»Àr,
      @ØU@ØÉ©ÉÌ ÞkAH»TÉR BvÉÝ¨Ì ÞÉZÉ IÉÀ¦Û
        °kÌ À°Àr À°Àr |

        ..... ÀOÉÀZ BÉÀw ScfS ®gF©É,
      ~ÀBÝ ÞþÉÀHÌ ~A£ð ̽ɽ À® BS©ÉÌ öÉÀ©
       TpA«@ØÉ®^äÉS sÉÌÉ, Tp©F¨öfS, s¨wÉ^ä ®ÉQØÉÀ©
      ASgf»@Ø, @ØAT»¤ sÉÌÉ | ©Éq ~ÉB ´haÂA®© @ØËÉ
       ~ÉTÉÀ°ÌR Tp©F¨öfS ®TÉÀBÌ @ØAÌ BÝwÉS
      ´BÀc@Ø, ©ÉAB@Ø, ©¨A@Ø», @ØÉBÉ@Ø - R °kÌ Aö^°¨mäÉS

@ØAc ®¨of^°þSÉË °« ©^ªf (1930) ÀËÀ@Ø ´«Ì¬ØÉ\ã¨Sf (1940) Þs»^ä @ØAc©É-wþ^Ï Þþ@ØÉr@ØÉÀU ®ÉoÉÌHgÉÀc AS©F@ØÉÀUÌ ~S¨gcÀ@Øq @ØAc©ÉÌ ®TÝ®kO@Ø cÉ©ÉcÌH çÀÞ wþöH @ØÀÌAaÀUS | A@ا A©AS 1940-jÌ ÞÌ À©ÀÌÉ caÌ oÀÌ ~\Þ @ØÀÝ@ØAv @ØAc©É AUZÀUS | ÞþA©Av @ØAc©ÉÀ©q AXª©fÝ AcrÂs¨ÀXoÌ ~cFcAö© ÞþÉ@Øü-@ØÉU ÀËÀ@Ø èd @ØÀÌ s¨Xo-~A^äT AcrÂ-ÌÉBSfA©Ì AcÞs»mä ÞvgkATÌ ~©fc ®¨ASA°»Ä aAc wÉbÛ ÀÌZÉÝ jJÀ@Ø A°ÀUS A©AS | @ØAc©ÉæAU ®e@ØAU© öU ®ec©» @ØAc©É-wþÀ^Ï 1953 ®ÉÀU | ®ec©» rÀN°Ì ~Ë» ÔÞþUÝ@ØÉUfS ÀTWÕ ©ËÉ ÔÞþUÝÕ | jq @ØAc©É-wþ^ÏAvÌ ÞiS ~ÉÌ AXª©fÝ AcrÂs¨ÀXoÌ qA©öÉ® ÞÉi j@Øq ®ÀÊ @ØÌÉ ~ÉcArF@Ø | mÏÉÀSÌ SÉT, cFA½Ì SÉT, WvSÉÌ Þþ®Ê-´À\UZ jce ®ÉÀUÌ ´À\UZ - jq @ØAc©ÉÌ cqAvÀ@Ø OA\UÀrÌ °rÀ@ØÌ ~É^äBÉ»A©@Ø ÞAÌAmÏA©Ì j@ØAv ÙA©öÉA®@Ø °AUU @ØÀÌ ©¨ÀUÀa | jq ÞþcH©ÉÌ ÞþËT ~ÉgÉ® ~crF ÀÞÀÝAaUÉT nØ^°®f (1937) ®e@ØUÀSÌ Ô´vÞÉAZÕ @ØAc©ÉÌ Ô´SA©AÌÀrÕ rN°AvÌ ÞþÀÝÉÀw |

®ec©»-jÌ ÞþA©Av @ØAc©ÉÌ ®ÀÊ Þþ°« ~ÉÀa ÌOSÉ@ØÉU | À®q @ØÉÀUÌ ®ÀÊ ATAUÀÝ Þ¦ÛÀ© öÀc @ØAc©É | Às @ØAc©ÉæAU 1938 jce 1939-jÌ ÞþËT A°À@Ø ÌAO© À®æAUÀ© ¬ØFÉA®cÉÀ°Ì ÞþA© WpHÉ ASAQØóä, A@ا s¨ÀXoÌ Þþ©FQØ cH»SÉ ÀSq @ØÉÌH s¨Xo ©ZSR èd öÝAS | Às @ØAc©ÉÌ ÌOSÉ@ØÉU 1940, ©ÉÀ© AövUÉÌ R mäÉAUÀSÌ TÀoF mªÉQØAÌ© ~SÉnØTH O¨A½ Þþ®ÀÊ @ØAcÌ ~mªAmä R AcÌÉw Þþ@ØÉAr© | À®q s¨Àw jq O¨A½ ®²ÞÀ@Ø» j-BÉ©fÝ AcdXo©É ~ÀSÀ@ØÌ TÀSq AaU | ©ZSR À®ÉAgÀÝ© ÌÉArÝÉ AövUÉÌ-jÌ XªÉÌÉ ~ÉnØÉ^ä öÝAS | s¨XoÀrÀKÌ ®kO@Ø @ØAc©ÉÌ SÉTq @ØAc ÀÌÀZÀaS Ô1945Õ | 1953 ®ÉÀU ÌAO© @ØAc©É ÔÞþ©FÉc©»SÕ-j BÉÞÉÀS ~ÉHAc@Ø ÀcÉTÉ AcÀm¬ØÉÌÀHÌ ÞþA©AnØÝÉÝ cñ ~®¨mÏ TÉS¨ÀKÌ ´À\UZ ~ÉÀa |

©dH©Ì Às @ØAcÌÉ OA\UÀrÌ °rÀ@Øq AUZÀ© èd @ØÀÌAaÀUS @ØAc©É ©ÉJÀ°Ì ÌOSÉÝ jq ÌÉÄþSfA©-´«ÉU ®TÝ-ÞÀc»Ì Þþ©FQØ aÉÞ ËÉ@ØÉ Z¨cq Þþ©FÉAr© | A©AÌÀrÌ @ØAcÌÉq cÌe j cFÉÞÉÀÌ ©ÉJÀ°Ì TÀSÉgAÊÀ@Ø s¨ÀwÌ ®ÀÊ @ØÉÀUÉÞÀsÉwf @ØÀÌ ASÀÝAaÀUS | OA\UÀrÌ @ØAcÀ°Ì TÀoF ®¨@ØÉ^ä gÁÉOÉs»À@Ø ÞþA©ASAo AScÉ»OS @ØÌÉ sÉÝ | @ØÉÀUÌ qA©öÉ® ®ÉÀUÌ ¬ØU@Ø-AOÀí ©ÉJÌ @ØAc©ÉÀ©q @ØËÉ cÀU ´ÀiÀa ®cÀOÀÝ ÀcAr | aɦÛÞn @ØAc©É-wþÀ^ÏÌ @ØÀÝ@ØAv @ØAc©ÉÌ ArÀÌÉSÉT - ÔOÁwþÉT- 1943Õ, ÔToFAc« 42Õ, ÔÀ®Àóv²cÌ 46Õ, ԬخÀUÌ ¦É@Ø 1351Õ | W¨T ÀSq @ØAc©É-wþÀ^ÏÌ @ØÀÝ@ØAv @ØAc©ÉÌ ArÀÌÉSÉT - ÔÞÝUÉ ÀT-Ì @ØAc©É : 1946Õ, Ôj@بÀr SÀg²cÌ : 1946Õ, Ô1941 ®ÉUÕ, ÔÀÌÉT, 1943Õ |

®ÉÀUÌ ~B®þ ´À\UZ ®¨@ØÉ^ä gÁÉOÉÀs»Ì @ØAc©ÉÝ | ®c ®TÝ A©AS ®SæAUÌ ©ÉlÞs» cFÉZFÉR @ØÀÌ À°SAS | oÀÌ ASÀÝÀaS ÞÉiÀ@ØÌ @ØÉÀa mª©q ´XgÉA®© öÀc À®q ®TÀÝÌ IU@Ø | OA\UÀrÌ °rÀ@ØÌ ÞAÌAmÏA© À©TSq AaU | dr AcóýÉcÉLë@Ø ~S¨KÀÊ ~ÀåvÉcÌ R SÀg²cÌ, rþAT@Ø A°c® ´ÞUÀQØ ÀT, gÉÌ© aÉÀ¦ÛÉ ~ÉÀ^°ÉUÀSÌ TÉ® ~Éwmv, Ìcf^°þSÉÀËÌ B^ëTÉ® PcrÉZ - cÉÌcÉÌ W¨ÀÌ jÀ®Àa ©ÉJÌ @ØAc©ÉÝ | Ô~S¨gcÕ SÉÀT ®¨@ØÉÀ^äÌ ÞAÌAO© @ØAc©ÉAv ´À\UZ @ØÌÉ sÉÝ | @ØAc©ÉAv °¨q ~eÀr Acg½ | ÞþËT ~erAv èd öÀÝÀa -

~cÉ@Ø ÞpAËcf ! ~cÉ@Ø @ØÌÀU ©¨AT !
BÀ^ëq À°AZ QبNo mªÀ°r gkAT !
- jq ~erAvÌ ´Þ-ArÀÌÉSÉT - Ô1940Õ | @ØAc©ÉÌ AXª©fÝ ~eÀrÌ ÞþÉ̯º

- AcÀ°þÉö ~ÉB AcÀ°þÉö OÉAÌA°À@Ø,
~ÉAT sÉq ©ÉAÌ A°SÞAµ@ØÉ AUÀZ |
j© AcÀ°þÉö @ØZÀSÉ À°AZAS À@Ø´
A°À@Ø A°À@Ø RÀi ~cÉoF©ÉÌ Àb´ |

AcArÄ j@Ø-j@ØAv ©ÉAÌZÀ@ØR ÀsS Þþ©f@ØLª A°ÀÝÀaS ®¨@ØÉ^ä ©ÉJÌ À@ØÉÀSÉ À@ØÉÀSÉ @ØAc©ÉÝ | j@ØAv °pÄÉ^ä - "@ØZÀSÉ öÉ© À@ØJÀÞ RÀi ZcÌ A°À© : cÉqÀr rþÉcH, cÉqÀr B¨ÀS" |

Ìcf^°þSÉÀËÌ Tp©F¨A°S ~ÉÌ AövUÉÀÌÌ ÌÉArÝÉ ~ÉnØTH - °¨A°»S Aö®ÉÀc jq °¨Av ©ÉAÌÀZÌ ´À\UZ @ØÀÌÀaS ®¨@ØÉ^ä | @ØAcBfcÀSÌ ÞþËT ÞÀc» BfcSÉS^° TÉScTÀSÌ ASA°»Ä À°r@ØÉÀUÌ c^ÎS ~A©nØT @ØÀÌq @Ø\ÞSÉÀ@Ø AcmäfH» @ØÀÌ A°À©S | ÞUÀ@Ø ÞUÀ@Øq A©AS cñ r©ÉN°f ~A©nØT @ØÀÌ ÀsÀ© ÞÉÌÀ©S | Ìcf^°þSÉÀËÌ ~AgcFA½À© Às-gÉÀc Z¨c ®öÀBq OÀU ~ÉÀ® Ô~SÉA° @ØÉUÕ ÔAS©F@ØÉUÕ q©FÉA° rN°c^Î, À©TSq BfcSÉS^° ´hOÉÌH @ØÌÀ©S ÔöÉBÉÌ caÌÕ- AOÌ@ØÉU ~ÀË»q ÞþÉÝ |

A@ا ¬ØFÉA®mv-´±ÉÀSÌ @ØÉÀU, AXª©fÝ TöÉs¨ÀXoÌ ÞþÉ@Øü-@ØÉÀU BfcSÉSÀ^°Ì TÀSÌ ÀOöÉÌÉ mÞÄgÉÀcq c°ÀUAaU | ÔBÉSÉ»U 1346Õ SÉÀTÌ j@ØAv @ØAc©É mÏÉS ÀÞÀÝÀa TöÉÞpAËcf ®e@ØUÀS | ~crF TöÉs¨ÀXoÌ @ØÉÀUÉ aÉÝÉ À©TS WSÀWÉÌ öÀÝ ÞÀ¦ÛAS | @ØAc©ÉAv @ØAcÌ cFA½w© ~S¨gkA©Ìq ´l®ÉÌH | ©c¨ Às AcÀrKgÉÀc ZÐ@ØÉU ®ÀO©S öÀÝ ´ÀiÀaS @ØAc - jq @ØAc©É ©ÉÌq AS°r»S |

jÌÞÌ ÀËÀ@Øq, AcÀrKgÉÀc 1942 ®ÉU ÀËÀ@Ø, BfcSÉS^° ~gþÉ^ägÉÀc ®T@ØÉU-®ÀO©S öÀÝ ´iÀUS | OA\UÀrÌ °rÀ@ØÌ Ì½É½, ÞþA©cÉ°f A°SæAU ©ÉJÀ@Ø cFAcUS, ATrÌ, ASÀSÀg, jA®AÌÝÉ ÀËÀ@Ø rþÉcmäf, AcA°rÉ, °ÉdAOAS XªfÞ ÀËÀ@Ø A¬ØAÌÀÝ ASÀÝ jU ~É@ØÉU-BB»AÌ©, °ÉÊÉ-AcoÂmä, ~ÉÀ^°ÉUS-mÞA^°© @ØU@ØÉ©ÉÝ | cÉÌcÉÌ ©ÉJÌ @ØAc©ÉÝ OA\UÀrÌ °rÀ@ØÌ ®ÉU ´À\UAZ© öÀ© UÉwU | ÔÀZÀ© ÞþÉ^äÀÌÕ (®É©Av ©ÉÌÉÌ A©ATÌ) @ØAc©ÉÝ A©AS j@Ø AcKu @ØpKÀ@ØÌ cH»SÉ @ØÀÌÀaS -

jA°À@Ø A°STÉS - js¨ÀwÌ TÀ©É ÀrK öÀÝ ÀwÀa
SÉ ÀBÀS @ØpK@Ø ÀOÉ©-ÀcÉÀrÀZÌ ®^ÎFÉÌ AcU²cÀS ÞÀ¦Û
     ÀOÀÝ À°ÀZ ÀËÀT ~ÉÀa ©c¨R Ac@ØÉU
       ´ASrÀrÉ ÀcÝÉA\Ur cÀU TÀS öÝ
     ©c¨R A@Ø ´ASrÀrÉ ÀcÝÉA\Ur ®ÉU |

BfcSÉSÀ^°Ì Ô1946-47Õ @ØAc©ÉAvÌ ~ÀTÉW ´°ÉöÌH öÀ© ÞÉÀÌ @ØAc©ÉÌ qA©öÉ®-@ØÉU ASA°»Ä@ØÌH ®²ÞÀ@Ø» ÀrK @ØËÉ | ®É²Þþ°ÉAÝ@Ø °ÉÊÉAcoÂmä @ØU@ØÉ©ÉÌ ÌÉmäÉÝ °ÉJA¦ÛÀÝ @ØAc AUÀZAaÀUS - "sA° ¦ÉA@Ø ÌÀ½Ì S°fÌ ÀËÀ@Ø @ØÀ\UÉAU© öÀÝ / cÀU sÉÀc @ØÉÀa jÀ®, ÔqÝÉA®S ~ÉAT, / öÉAS¬Ø Tö¯ë° T@Øc¨U @ØAÌT ~ÉABB ~ÉÌ ©¨ATÕ ?"....

̽S°f ´ÀXªAU© öÀÝ cÀU sÉÀc, "wwS, AcAÞS, rrf ÞÉ˨ÀÌWÉvÉÝ, / TÉAS@Ø©UÉÌ, rFÉTcÉBÉÀÌÌ, wFÉAU¬Ø mvfÀvÌ jxvÉUfÌ -"

ÔcSU©É À®SÕ -jÌ ASAc¦Û ´hOÉÌH SÝ, ÔöÉÝ AOUÕ @ØAc©ÉÌ ÀcÀ©Ì ¬ØÀUÌ TÀ©É ²ýÉS ÀOÉÀZÌ mëpA© SÝ; cÉeUÉÌ T¨ÀZÌ A°À@Ø T¨£o ÀOÉZ ÀÌÀZ, AcrÂ-Acmëp© öcÉÌ cÉ®SÉ SÝ - ®ÌÉ®AÌ Aö^°¨ ~ÉÌ T¨®UTÉÀSÌ YlAÞÐ-WÉ©f ̽ÞÉÀ©Ì gÉKÉ ©ZS @ØAc©ÉÌ | Ô®ÉAöÀ©F ÙA©öÉA®@Ø©ÉÕ ÞþcÀ^Î Ìcf^°þSÉË AUÀZAaÀUS "qA©öÉ® ÀsZÉÀS ®ÉoÉÌH À®ZÉÀS AcþAvr ®cüÀB@Øüv AaU, A@ا Ìcf^°þSÉË AaU SÉ |"

OA\UÀrÌ °rÀ@ØÌ cÉeUÉÌ qA©öÉ®À@Ø Ô®ÉoÉÌHÕ cÉ ASAc»ÀrK gÉcÀ© ÞÉÀÌSAS À®q @ØÉÀUÌ Ar\ÞfÌÉ | ©ÉJÀ°Ì TÀSÌ @ØËÉ AaU jÌ@ØT - qA©öÉ® ÀsZÉÀS wgfÌ ®c»SÉÀrÌ À°r@Ø À®ZÉÀS TÉSAc@Ø©ÉÌ c¨À@ØÌ ´ÞÀÌ ÀSÀT ~É®É PcSÉAr@Ø ~ÉWÉ© c¨@Ø ÀÞÀ© SÉ ASÀÝ À@ØÉËÉÝ ®ÀÌ ËÉ@ØÀcS @ØAc |

ÔÌcf^°þSÉË : wþöÀH cB»ÀSÕ - SÀg²cÌ 2007 ÀcÀÌÉÀ© ÞÉÀÌ |

ÞÌcÉ®, B¨UÉq, 2007

(T¨°þHÀsÉwF ÔAÞA¦j¬ØÕ ®emâÌH)